تحلیل علل قاچاق سوخت و ارائه راهکار با تکنیک ‌های (fmea, ahp, topsis) فازی مطالعه موردی: استان هرمزگان

زمینه و هدف: پدیده قاچاق به عنوان یک تهدید جدی در مسیر شکوفایی اقتصاد کشورها قرار دارد هر چند بحث قاچاق به اقتصاد ایران منحصر نیست، اما این مسئله در کشور ما به دلیل شرایط خاص جغرافیایی برای ورود و خروج کالا و نیز نبود شرایط با ثبات در کشورهای همسایه بسیار قابل‌توجه است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و بررسی عوامل قاچاق سوخت در استان هرمزگان می‌باشد. روش: پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و ازنظر گردآوری داده‌ها توصیفی - پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش مدیران و کارشناسان خبره در سازمان‌های مبارزه با قاچاق کالا، نیروی انتظامی، استانداری، فرمانداری، شهرداری می‌باشند. روش نمونه‌برداری غیر تصادفی و از نوع روش هدفمند و تعداد نمونه آماری 15 نفر می‌باشد. یافته‌ها: پس از بررسی ادبیات تحقیق و نظرات خبرگان مدل مفهومی عوامل موثر بر قاچاق سوخت در قالب شش معیار حفاظتی- امنیتی، حقوقی- قانونی اقتصادی، حکومتی- سیاسی، اجتماعی- فرهنگی، علمی- تخصصی و 29 زیر معیار طراحی گردید. سپس با تکنیک تحلیل سلسله‌مراتب فازی و مدل تجزیه‌وتحلیل عوامل شکست و آثار آن در محیط فازی مهم‌ترین عوامل شناسایی و با تکنیک تاپسیس فازی مهم‌ترین راهکارهای رفع این عوامل ارائه گردید. نتایج: نتایج پژوهش حاکی از آن می‌باشد که عوامل موقعیت و فضای مناسب قاچاق در کشورهای همسایه و گستردگی مرزهای جغرافیایی اعم از زمینی و دریایی و عدم کنترل مرزها، به عنوان مهم‌ترین علل قاچاق سوخت و بهبود وضعیت معیشتی و شرایط اقتصادی مرزنشینان و تغییر در نگرش و فرهنگ آن‌ها و اطلاع‌رسانی و تشریح عوارض قاچاق بر جامعه و روند زندگی مردم توسط رسانه‌های گروهی به عنوان مهم‌ترین راهکارهای آن شناسایی شدند.

investigation of the cause of fuel smuggling and provide solutions by techniques (fmea, ahp, topsis) fuzzy: the case study of hormozgan province

background and aim: trafficking poses a serious threat to the economic growth of the countries. trafficking is not just an issue limited to the economic growth of iran, however it is considered as a significant issue in our country due to the special geographic condition of iran for importing and exporting goods and the lack of stable conditions in neighboring countries. the present study aims to identify and investigate the factors of fuel smuggling in hormozgan province.methodology: the research is applied in terms of purpose and descriptive-survey in terms of data collection. the population of the study is consisted of the managers and experts in the organizations of fight against smuggling, police, the office of governors and municipality. non-random target sampling method is used and the size of the population of the study is 15 people.results: after reviewing the literature of the related studies and experts’ opinions, the conceptual model for the factors affecting fuel smuggling is designed based on six criteria of protective-security, judicial-economically legal, governmental-political, social-cultural, scientific-technical as well as 29 sub-criteria. then by fuzzy analytic hierarchy process and failure modes and effect analysis in fuzzy environment, the most important factors were identified and the most significant solutions to address these factors were suggested using fuzzy topsis.