تحلیل موانع تحقق تاب‌آوری شهری در مناطق مرزی مطالعه موردی: شهر زابل

گسترش جمعیت شهرها و افزایش نیازهای شهری، از طرف دیگر آسیب‌ها و تهدیدهای طبیعی و انسانی شهرها را بخصوص در مناطق مرزی با تهدید مواجه می‌کند. ازاین‌رو ضروری است به‌منظور افزایش ظرفیت و توان سکونتگاه‌های شهری در برابر مخاطرات، تاب‌آوری شهری موردتوجه قرار گیرد. تاب‌آوری میزان مقاومت سیستم‌ها، توانایی آن‌ها در تحمل تغییر و اختلال و تداوم روابط موجود بین افراد و متغیرهاست. بنابراین تاب آور شدن با رویکرد تقویت جوامع و کاهش آسیب‌پذیری شهرها بخصوص در مناطق مرزی به لحاظ موقعیت حساس مطرح می‌شود. هدف پژوهش تحلیل موانع تحقق تاب‌آوری شهری در شهر زابل است. این پژوهش از لحاظ ماهیت «توصیفی- تحلیلی» و از لحاظ هدف «کاربردی» است. شیوه گردآوری اطلاعات، اسنادی و پیمایشی (پرسشنامه) بوده است. جامعه آماری پژوهش، ساکنین نواحی شهر زابل و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران 384 خانوار است. تجزیه‌وتحلیل با استفاده از روش تحلیل عاملی و تکنیک آیداس انجام‌شده است. نتایج نشان می‌دهد مهم‌ترین موانع پیش روی تحقق تاب‌آوری در شهر زابل عوامل محیط‌زیستی، فقر و بیکاری است که 50 درصد از واریانس کل را در برگرفته است. از دلایل آن می‌توان به خشک‌سالی‌های شدید در سال‌های اخیر، بارش کم، کمبود منابع آبی و پوشش گیاهی، بالا بودن مهاجرت‌های روستایی به شهر، کاهش فعالیت‌های تولیدی و افزایش مشاغل غیررسمی و بیکاری اشاره کرد. رتبه‌بندی نواحی شهر زابل با مدل آیداس بیانگر آن است که ناحیه 1 در وضعیت نامناسب و ناحیه 2 در وضعیت مناسب از نظر تاب‌آوری قرار دارند که از دلایل آن می‌توان به شرایط اقتصادی و اجتماعی جمعیت ساکن، مهاجر بودن، کیفیت مسکن و زیرساخت‌های شهری این ناحیه اشاره کرد.

analysis of the obstacles to the realization of urban resilience in border cities the case study zabul city

the expansion of the population of the cities and the increase of urban needs, on the other hand, the damage and natural and human threats to the cities, especially in the border areas, are threatened. therefore, it is necessary to pay attention to urban resilience to increase the capacity and power of urban settlements against risks. resilience is the degree of resistance of systems, their ability to tolerate change and disruption and the continuity of existing relationships between people and variables. therefore, resilience is proposed with the approach of strengthening communities and reducing the vulnerability of cities, especially in border areas in terms of sensitive situations. the research aims to analyze the obstacles to the realization of urban resilience in the city of zabul. this research is descriptive-analytical in nature and applied in terms of purpose. the method of collecting information was a document and a survey (questionnaire). the statistical population of the research is the residents of zabol city and the sample size is 384 households based on cochran’s formula. the analysis was done using the factor analysis method and idas technique. the results show that the most important obstacles to the realization of resilience in the city of zabul are environmental factors, poverty and unemployment, which cover 50% of the total variance. the reasons for this are severe droughts in recent years, low rainfall, lack of water resources and vegetation, high migration from rural to the city, decrease in production activities and increase in informal jobs and unemployment. the ranking of the districts of zabul with the idas model shows that district 1 is in a poor condition and district 2 is in a good condition in terms of resilience, the reasons for which can be attributed to the economic and social conditions of the resident’s population, being immigrants, the quality of housing and the urban infrastructure of this area cited