بازآفرینی بافت‌های فرسوده با رویکرد برنامه‌ریزی سناریو مبنا مطالعه موردی: بافت فرسوده شهر مرزی ارومیه

استان‌های مرزی نقش بسیار مهمی در توسعه و برقراری امنیت دارند. یکی از مظاهر ناپایداری و ناامنی در سطح شهرها وجود محلات ناکارآمد و فرسوده در مناطق شهری است. بسیاری از این محلات ناکارآمد در شهرهای با قدمت تاریخی که زمانی سرزنده، جذاب و باکیفیت بوده‌اند، به دلایل مختلف دچار افول حیات شهری، اقتصادی و فرهنگی شده‌اند و بر این اساس جذابیت و کیفیت خود را ازدست‌داده‌اند. هم‌زمان با بروز مسائل فوق توجه به بافت‌های قدیمی و فرسوده و رفع ناپایداری آن‌ها، به موضوعی جدی و محوری در شهرها تبدیل‌شده، اما در دنیای کنونی، آشفتگی و تغییرات پرشتاب و مداوم و ظهور مسائل جدید، باعث شده تا برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری‌ها در این حوزه به‌صورت مقطعی و اندک زمانی بتواند معضلات را التیام ببخشد. در شهر مرزی ارومیه نیز سیاست‌های بهسازی و نوسازی بکار گمارده شده نیز عمدتاً سیاست قهری و اقتصادمحور است که چندان به‌صورت سیستمی و آینده‌نگر نبوده به همین دلیل در اجرا چندان موفق نبوده‌اند. بنابراین مرتفع ساختن این مشکلات نیز جز با اندیشیدن تدابیر کلان و اتخاذ رویکردهای نوین میسر نخواهد شد. با عنایت به این امر، در این پژوهش با رویکرد آینده‌پژوهی به شناسایی مهم‌ترین پیشران‌های موثر بر بازآفرینی بافت فرسوده شهر ارومیه و تدوین سناریوهای محتمل پرداخته‌شده است. بر اساس نتایج حاصل از تحلیل‌های نرم‌افزار میک مک از مجموع 46 عامل اولیه، 15 عامل به‌عنوان پیشران‌های کلیدی تاثیرگذار به‌دست‌آمده‌اند. همچنین بر اساس تحلیل‌های کمی نرم‌افزار سناریو ویزارد، 5 سناریو قوی 21 سناریو باورکردنی و 920 سناریو ضعیف به‌دست‌آمده است. از این سه دسته سناریو نیز با انجام روایی سناریوها، سناریو باورکردنی محتمل‌ترین سناریو برای بافت فرسوده شهر ارومیه معرفی‌شده است.

Regeneration of WornOut Textures with a ScenarioBased Planning ApproachCase Study: WornOut Textures of Urmia Border City

Border provinces play a vital role in development and security. One of the manifestations of instability and insecurity in cities is inefficient and wornout neighborhoods in urban areas. Many of these dysfunctional neighborhoods in historically ancient cities that were once vibrant, attractive, and highquality have declined in urban, economic, and cultural life for various reasons and have thus lost their charm and quality. Simultaneously with the above issues, paying attention to the old and wornout textures and eliminating their instability has become a serious and central issue in cities. But in today’s world, chaos, rapid change, constant and the emergence of new problems have made planning and policymaking in this area heal the issues on a temporary and shortterm basis. In the border city of Urmia, the policies of improvement and modernization applied are mainly coercive, and economyoriented policies, which have not been very systematic and forwardlooking, and therefore have not been very successful in implementation. Therefore, solving these problems will not be possible except by thinking of macro measures and adopting new approaches. Accordingly, in this research, with the futures studies approach, the most important drivers affecting the regeneration of the wornout textures of Urmia and the development of possible scenarios have been done. Based on the Mick Mac software analysis, out of 46 initial factors, 15 factors have been identified as effective critical drivers. Also, based on the script wizard software, five strong scenarios, 21 plausible scenarios, and 920 weak scenarios have been obtained. From these three categories of scenarios, by performing the validity of the scenarios, plausible scenarios have been introduced as the most probable one for the wornout texture of Urmia.