تبیین الگوی مولفه‌های زیست‌محیطی بر توسعه پایدار شهری مطالعه موردی: منطقه مرزی سیستان

بعد زیست‌محیطی یکی از اساسی‌ترین ابعاد توسعه پایدار است. که نقش آن در تحقق توسعه پایدار بر کسی پوشیده نیست. ضرورت توجه به بعد زیست‌محیطی جهت نیل به توسعه پایدار امری است که در چند سال اخیر به یک پارادایم در پایداری زیست‌بوم‌ها مبدل شده است. ازاین‌رو پژوهش حاضر نیز تلاش دارد تا به شناسایی شاخص‌های زیست‌محیطی و بررسی روابط درونی و متقابل آن‌ها بر توسعه پایدار شهری در منطقه مرزی سیستان در استان سیستان و بلوچستان بپردازد. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و از لحاظ روش بررسی توصیفی – تحلیلی می‌باشد. جامعه آماری گروه خبرگان و حجم نمونه به روش هدفمند 20 نفر انتخاب گردید. روش تجزیه‌وتحلیل داده‌ها مدل معادلات ساختاری و نرم‌افزار ایموس می‌باشد. نتایج حاصل از این روش بیانگر این است که مقدار بتا در مسیر تاثیر منابع آب بر زیست محیط با ضریب 780/، خاک بر زیست محیط با ضریب 770/ و هوا بر زیست محیط با ضریب 710/ و درنهایت منابع طبیعی بر زیست محیط با 0.580 و متغیر زیست محیط بر توسعه پایدار با ضریب 0.840 تاثیر دارد. بر اساس آمارهای به‌دست‌آمده می‌توان گفت در بین متغیرهای اثرگذار بر زیست محیط به ترتیب منابع آب، خاک و هوا و سپس منابع طبیعی بیشترین اثر را به خود اختصاص داده‌اند. درنهایت متغیر زیست محیط با شدتی برابر با 0.840 بر توسعه پایدار در شهرستان مرزی زاهدان اثر می‌گذارد. به‌عبارتی‌دیگر این‌که اگر متغیر برون‌زا (مستقل) مولفه‌های زیست‌محیطی یک واحد تغییر کند توسعه پایدار نیز 840/ واحد در همان جهت (مثبت) تغییر خواهد کرد. بنابراین می‌توان گفت که افزایش توان زیست‌محیطی توسعه پایدار را نیز ارتقاء می‌دهد. در نهایت متناسب با شرایط و موقعیت مرزی مطالعه موردی، راهکارهای اساسی در این زمینه همچون جلوگیری از گسترش ساخت‌وساز، ارزیابی زیست‌محیطی طرح‌های توسعه، تدوین برنامه مناسب برای اصلاح فرایندها، حذف کاربری‌های ناسازگار و ... ارائه‌شده است.

Explaining the Pattern of Environmental Components on Urban Sustainable Development Case Study: Sistan Border Region

The environmental dimension is one of the most fundamental dimensions of sustainable development. Its role in achieving sustainable development is not hidden from anyone. The need to pay attention to the environmental dimension in order to achieve sustainable development is something that has become a paradigm in the sustainability of ecosystems in recent years. Therefore, the present study tries to identify environmental indicators and examine their internal and interrelationships on sustainable urban development in the border region of Sistan and Baluchestan province. The present study is of applied type and in terms of descriptiveanalytical research method. The statistical population of the group of experts and the sample size were selected by a purposeful method of 20 people. The method of data analysis is structural equation modeling and Amos software. The results of this method indicate the impact factor of beta in the path of water resources on the environment with a coefficient of 0.780, soil on the environment with a coefficient of 0.770, air on the environment with a coefficient of 0.710, natural resources on the environment with 0.580, and finally, the environmental variable on sustainable development with a coefficient of 0.840. According to the obtained statistics, it can be said that among the variables affecting the environment, water, soil and air resources, and then natural resources have the most effect, respectively. Finally, the environmental variable with a magnitude of 0.840 affects sustainable development in the border city of Zahedan. In other words, if the exogenous variable (independent) of the environmental components of a unit changes, sustainable development will change 0.840 unit in the same (positive) direction. Therefore, it can be said that increasing the environmental potential also promotes sustainable development. Finally, in accordance with the conditions and border situation of the case study, basic solutions in this field such as preventing the expansion of construction, environmental assessment of development plans, developing a suitable program to improve processes, eliminating incompatible uses, etc. are presented.