جایگاه جریان سلفی-تکفیری وهابیت در بین مرزنشینان استان خراسان رضوی (با تاکید بر نظریه‌های درون - برون‌محور و جرم شناختی )

زمینه و هدف: گرایش به جریان سلفی-تکفیری وهابیت در مرزنشینان شرق کشور سال‌هاست که یکی از دغدغه‌های مسئولین سیاسی و امنیتی است و بدین‌جهت پیشگیری از نفوذ اندیشه‌های مخرب وهابیت در گرو شناخت عواملی است که موجب گسترش و ترویج این نحله در کشور شده است. شناخت این عوامل در کنترل ناامنی و جرائم بسیار موثر است. روش تحقیق: با توجه به ویژگی موضوع موردبررسی، در این مقاله از روش توصیفی تحلیلی با تکنیک جمع‌آوری داده‌ها به‌صورت پیمایشی استفاده شده است. ازاین‌رو ابتدا توصیفی از وضعیت موجود نفوذ جریان سلفی-تکفیری در استان ارائه شده و سپس با استفاده از روش پیمایشی، اطلاعات از جامعه آماری جمع‌آوری می‌گردد. جامعه آماری این پژوهششامل کلیه کارشناسان، مدیران، فرماندهان انتظامی و مرزبانی، دستگاه‌های قضایی و نهادهای سیاسیامنیتی استان رضوی می‌باشد. حجم جامعه آماری 290 نفر می‌باشد. که با استفاده از جدول مورگان تعداد نمونه‌ها 165 نفر برآورد شد که به تعداد 180 نفر برای گرایش نمونه‌ها به نرمال بودن ارتقاء یافت. در خصوص نمونه‌گیری از جامعه آماری از روش نمونه‌گیری احتمالی سیستماتیک استفاده شد و در نهایت نیز داده‌ها با استفاده از آزمون تی و رگرسیون چند متغیره مورد تجزیه‌وتحلیل قرار گرفت. یافته‌ها: در این پژوهش نفوذ جریان سلفی-تکفیری وهابیت در بین مرزنشینان به‌عنوان متغیر وابسته و پنج حوزه فعالیت‌های اقتصادی – فرهنگی – سیاسی – اختلاف‌افکنی در بین شیعه و سنی و رسانه‌ای به‌عنوان متغیرهای مستقل موردبررسی قرارگرفته است. مقیاس: ترتیبی و سنجش از طریق طیف پنج گزینه‌ای لیکرت انجام‌گرفته است. نتایج: نتایج نشان داد مهم‌ترین عوامل در نفوذ تفکرات سلفی—تکفیری وهابی در بین مردم مرزنشین استان به ترتیب فعالیت‌های اختلاف‌افکنی بین شیعه و سنی، فعالیت‌های اقتصادی، فعالیت‌های سیاسی، فعالیت‌های فرهنگی و فعالیت‌های رسانه‌ای بیشترین تاثیر را از حیث ضرایب بتا در جریان سلفی-تکفیری وهابیت و جریان سلفی-تکفیری در بین مرزنشینان داشته است.