پیامدهای اقتصادی و اجتماعی اقطاع داری بر وضعیت روستاییان عصر سلجوقی

یکی از مشخصه های اصلی نظام اقتصادی در بخشی از دوران خلافت عباسی و حکومت های نیمه مستقل معاصر آن، بسط و گسترش نظام اقطاع و اقطاع داری بود. نظام اقطاع در ابتدا با هدف رفع مشکلات اقتصادی حکومت بویژه در پرداخت حقوق و مواجب سپاهیان شکل گرفت. اما رشد و گسترش بی رویه آن بویژه در دوره سلجوقیان، پیامدهای زیان باری به دنبال داشت. تاثیر ویرانگر بر حیات اقتصادی و اجتماعی روستاها و زندگی روستاییان از مهم ترین این پیامدها بود. با این وصف در این پژوهش تلاش می شود با تکیه بیشتر بر متن عتبه الکتبه، به این پرسش اصلی پاسخ داده شود که چرا گسترش نظام اقطاع در دوره سلجوقیان اثرات اقتصادی و اجتماعی ویرانگر بر زندگی دهقانان داشت و این اثرات کدام اند؟ بر مبنای یافته های پژوهش حرص و ولع فزاینده اقطاع داران برای گسترش اراضی اقطاعی، ضعف نظارت دولت به کار مُقطعان، عدم آگاهی کافی اقطاع داران از زراعت و بهره کشی مستمر از روستاییان، همه سبب بیچارگی و تهیدستی روستاییان کشاورز و در نهایت اضمحلال حیات اجتماعی و اقتصادی آنان شده بود.

economic and social consequences of feudalism on the condition of seljuk era villagers

one of the main characteristics of the economic system in a part of the abbasid caliphate and its contemporary semi-independent governments was the expansion of the feudal system. the system of akhta was initially formed with the aim of solving the economic problems of the government, especially in paying the salaries and duties of the soldiers. but its excessive growth and expansion, especially during the seljuk period, had harmful consequences. the devastating effect on the economic and social life of the villages and the lives of the villagers was one of the most important consequences. with this description, in this research, an attempt is made to answer this main question by relying more on the text of atba-ul-katba, why the expansion of the feudal system during the seljuk period had devastating economic and social effects on the lives of the peasants, and what are these effects? based on the findings of the research, the growing greed of feudal lords for the expansion of feudal lands, the weakness of the government’s supervision of the work of the feudal lords, the lack of sufficient knowledge of feudal lords about agriculture and the continuous exploitation of the villagers, all the causes of the destitution and poverty of the farming villagers and in their social and economic life had completely collapsed.