نقش شرکت نفت انگلیس و ایران در شکل گیری ساختار فضای شهری شرکت شهرآبادان ( از تاسیس پالایشگاه آبادان تا نهضت ملی شدن صنعت نفت 1330 – 1291 ش )

باواگذاری امتیازنامه ی نفت به ویلیام ناکس دارسی در سال 1280/1901م و در پی آن اکتشاف نفت در مسجدسلیمان درخرداد ماه 1287ش/1908م و تاسیس پالایشگاه آبادان درسال 1291ش/1912م زمینه ی اشتغال و مهاجرت نیروی کار از خارج و داخل به آبادان را فراهم نمود . مدیران شرکت نفت انگلیس و ایران برای اسکان این مهاجران اقدام به شهرک سازی نمودند که نتیجه ی آن شکل گیری شرکت شهر آبادان توسط طراحان و معماران شرکت نفت انگلیس و ایران مطابق با آخرین دستاوردهای شهرسازی بود . پژوهش پیش رو با تلفیق روش توصیفی – تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه ای و اسناد و منابع دست اول تاریخی و تحقیقات جدید در پی پاسخی به این سوال است که شرکت نفت انگلیس و ایران چه نقشی در شکل گیری ساختار فضایی شرکت شهر صنعتی آبادان داشته است ؟ یافته های پژوهش حاکی از آن است که شرکت شهر آبادان موجودیت ، شکل گیری و توسعه ی خود را مرهون پالایشگاه آبادان است.شکل گیری کالبد فضایی شرکت شهر آبادان بر چهار شاخص؛ تفکیک و جداسازی محلات از یکدیگر، طراحی شهر به شکل خطی( طولی)، طراحی به شکل شطرنجی و شعاعی و طراحی بر اساس ایده باغ شهر مبتنی بود. برهمین اساس در این پژوهش سعی شده است نقش شرکت نفت انگلیس و ایران در تکوین و توسعه ی کالبد شهری شرکت شهر صنعتی آبادان از تاسیس پالایشگاه تا ملی شدن صنعت نفت مورد بررسی و ارزیابی قرار گیرد .

the role of the anglo-iranian oil company in the formation of the urban space structure of the abadan city company (from the establishment of abadan refinery to the nationalization movement of the oil industry in 1291-1330)

with the transfer of the oil concession to william knox darcy in 1901/1280, followed by the discovery of oil in masjed suleiman in khordad in 1908/1287 and the establishment of the abadan refinery in 1912/1291, employment and migration of labor from abroad and inside to abadan was provided. british and iranian oil company managers built a settlement to accommodate these immigrants, and the result was the formation of the city of abadan by designers and architects of the british and iranian oil company in accordance with the latest urban development achievements. the upcoming research by combining the descriptive-analytical method and by using library sources and documents and first-hand sources and new research is looking for an answer to the question of what is the role of anglo-iranian oil company in the formation of the spatial structure of abadan industrial city? the findings of the research indicate that abadan city company owes its existence, formation and development to the discovery of oil and the establishment of abadan refinery. the formation of the space body of the city of abadan was based on four indicators; the separation of neighborhoods from each other, the design of the city in a linear (longitudinal) form, the design in a checkered and radial form, and the design was based on the idea of ​​the city garden. based on this, in this research, the role of british and iranian oil company in the formation and development of the urban body of abadan industrial city from the establishment of the refinery to the nationalization of the oil industry has been investigated and evaluated.