واکاوی مقوله مجازات میل کشیدن و نابینا کردن نخبگان سیاسی از سلجوقیان تا قاجار

از اقدامات مهم و حیاتی هر سلسله ایجاد امنیت و ثبات است. در ایران نیز سلسله‌های حکومتگر برای برقراری امنیت و تداوم سیاسی اقداماتی را انجام می‌دادند و طبیعتاً پدیده‌هایی چون شورش‌های اجتماعی و یا اقداماتی که امنیت شخص شاه را به خطر می‌انداخت مجازات سختی را در پی داشت. یکی از این مجازات که غالباً در مورد شاهزادگان یاغی به اجرا درمی‌آمد، مجازات میل کشیدن و نابینا کردن بود که در منابع متقدم ایران دوره‌ی اسلامی و قبل از آن بسیار به چشم می‌خورد. این نوع شکنجه تا اواسط دوره‌ی قاجار ادامه پیدا کرد. با بررسی شرایط سیاسی و فرهنگی در تاریخ ایران می‌توان گفت که ازآنجاکه شخص شاه مبدا اکثر تصمیم‌گیری‌ها بود و دستگاه قضایی مدرن وجود نداشت اکثر مجازات بدون ضابطه مشخص و به شیوه‌های گوناگون از سوی شاه اجرا می‌شد. این مقاله با الگو گیری از نظریه مراقبت و تنبیه میشل فوکو می‌کوشد تا ضمن رمزگشایی تاریخی روند مجازات میل کشیدن، فرضیه زیر را تعیین تکلیف کند که به نظر می‌رسد با توجه به میزان ناامنی و شورشی که در آن برهه وجود داشت این شیوه (با معیارهای فرهنگی گذشته) در پیشگیری از شورش و ناامنی توسط شاهزادگان امری منطقی به‌حساب می‌آمده است. پژوهش تاریخی حاضر، به روش توصیفی تحلیلی انجام ‌گرفته است.

Analysis of the catogery of punishment and blinding the political elites from Saljooqian to Qajar

One of the most important and vital measures of any series is to create security and stability. Similarly, in Iran, dynasties took steps to establish security and political stability. Hence, activities such as social unrest that endangered the security of the Shah were severely punished. Among these punishments, which were often applied to rebellious princes, were abacination and blinding, which are noted recurrently in the early Iranian references of the Islamic period and before. These types of torture continued until the middle of the Qajar period. Via examining the political and cultural circumstances in the history of Iran, it can be inferred that since the Shah himself was the actual decisionmaker and there was no modern judiciary, most of the punishments were executed on behalf of the Shah without any specific rules. While decoding the history of abacination, this article attempts to draw on Michel Foucault’s theory of care and punishment to determine the hypothesis that considering the degree of insecurity and rebellion that existed at that time (By the cultural standards of the past) it was a logical reaction against princes to prevent rebellion and insecurity. The present historical study was completed through descriptiveanalytical research method..