بررسی دلالتهای اندیشه سید قطب و تاثیر آن بر خشونت گرایی در جهان اسلام معاصر

سید قطب به عنوان یکی از متنفذ ترین چهره‌های فکری جهان اسلام معاصر، تاثیر زیادی بر روند اسلام گرایی معاصر به سمت خشونت گرایی داشته است. نوشتار حاضر درپی پاسخ به‌این پرسش است که اندیشه سید قطب چه دلالت‌های را پردازش می‌کند که با استناد به ‌آن فرایند خشونت‌گرایی در جهان اسلام افزایش یافته است؟. در اندیشة پسینی سید قطب مفاهیم و گزاره‌های وجود دارد که از ظرفیت بالای خشونت پروری برخوردار بوده و در مواردی آشکارا به استفاده از وسائل قهریه برای پیشبرد اهداف دعوت می‌کند. اثر مشهور وی «معالم فی الطریق»، نمونة از آثار وی است که به تعبیر خود سید قطب بسان مرامنامة برای اقلیت ایمانی ممتاز، به آنان خواهد آموخت که در شرایط فعلی چگونه عمل نمایند!. در بررسی و تحلیل اندیشه قطب آثار زیادی پدید آمده است که بیشتر جنبه نگرش مثبت به اندیشه‌های وی را القاء می‌کند و جنبه انتقادی به اندیشه وی اندک است. بنابراین نوشتار حاضر در چارچوب و روش دلالتی سعی در بازیابی اندیشه سید قطب با رویکرد انتقادی دارد که مساله خشونت فزاینده در جهان اسلام بازتاب آن است. رهیافت دلالتی در بررسی اندیشه سید قطب، وجه التمایز این نوشتار با نمونه‌های مشابه است که بارویکرد انتقادی به اندیشه سید قطب نگارش یافته است. نتیجه حاصل از این رویکرد فهم ملموس از اندیشه سید قطب نشان می‌دهد که به عنوان نمونه در اشخاص و جریان‌های اسلامی خشونت گرا نمود واقعی یافته است.

Investigating the Implications of Sayyid Qutb’s Thought and Its Impact on Violence in the Contemporary Islamic World

Sayyid Qutb, as one of the most influential intellectual figures in the contemporary Islamic world, has had a great impact on the trend of contemporary Islamism towards violence. The present article seeks to answer the question, what implications does the thought of Sayyid Qutb process, which is based on the fact that the process of violence has increased in the Islamic world? In Sayyid Qutb’s later thought, there are concepts and propositions that have a high capacity for violence and in some cases explicitly call for the use of coercive means to advance goals. His famous work &Ma’alem fi alTariq& is an example of his works which, according to Sayyid Qutb, will teach them how to act in the current situation, as a motto for the privileged minority! In the study and analysis of Qutb’s thought, many works have emerged that mostly induce a positive aspect to his thoughts and a critical aspect to his thought is few. Therefore, the present article tries to retrieve the thought of Seyyed Qutb with a critical approach in the framework and method of signification, which is reflected in the issue of increasing violence in the Islamic world. The semantic approach in the study of Seyyed Qutb’s thought is the distinguishing feature of this article with similar examples that have been written in a critical way to Seyyed Qutb’s thought. The result of this approach shows a tangible understanding of the thought of Sayyid Qutb, which, for example, has found a real manifestation in violent Islamic individuals and currents.