احیاء مذهب شیعه وجایگاه آن درنظام های حکومتی افغانستان

مسئله ی هویت یابی مذهب شیعه همواره ازدغدغه های فکری، سیاسی واجتماعی شیعیان افغانستان درتاریخ معاصر بوده است. این نوشتار براساسی مطالعات کتابخانه ی و پژوهش های میدانی وبا روش توصیفی تحلیلی، مهمترین عواملِ احیاء مذهب شیعه در افغانستان و چگونگی تحقق آن را بررسی می نماید. جایگاه مذهب شیعه در نظام های حکومتی از دوران عبدالرحمن خان تا زمان حامد کرزی چه گونه بوده است؟ عوامل تاثیرگزار در فرایند رسمی شدن آن ازمرحله بحران هویت تا تثبیت آن در قانون اساسی کدام است؟ پیامدهای سیاسی واجتماعی آن چیست؟ در پاسخ بایدگفت نقش عالمان دینی شیعه ازجمله اقدامات علمی وفرهنگی آیت الله سیدمیرعلی احمدحجت، نهضت فکری وحرکت انقلابی علامه شهید سیداسماعیل بلخی و نقش موثر علمی فرهنگی آیت الله محمدآصف محسنی، توامان با تقویت گفتمان تقریب مذاهب و مسئله اخوت اسلامی از عوامل تاثیر گزار در تثبیت مذهب شیعه در قانون اساسی کشور  قلمداد گردیده و تعاملات سیاسی اجتماعی بین شیعه وسنی ازپیامدهای مثبت آن به شمار می رود. تبیین و چگونگی تثبیت جایگاه مذهب شیعه درنظام های حکومتی پیشین با معیار قرار دادن قانون اساسی دولت حامد کرزی درافغانستان می باشد. این پژوهش نشان می دهد عالمان دینی شیعه درافغانستان بارویکرد گفتمان تقریب مذاهب واخوت اسلامی وتعاملات اجتماعی با عالمان دینی اهل سنت و رجال سیاسی، توانستند فقه جعفری و حقوق سیاسی اجتماعی شیعیان را در قانون اساسی کشور تثبیت نمایند و به تبع آن قانون احوال شخصیه اهل تشیع را  رسمیت بخشند.

Revival of the Shiite Religion and its Place in the Government Systems of Afghanistan

The issue of identification the Shiite religion has always been one of the intellectual, political and social concerns of the Shiites of Afghanistan in current history. Based on library studies and fieldwork research and descriptiveanalytical method, this article examines the most important factors in reviving the Shiite religion in Afghanistan and how it is realized. How has been the position of the Shiite religion in government systems from the time of Abdul Rahman Khan to Hamid Karzai period? What are the influential factors in the process of its formalization, from the stage of identity crisis to its consolidation in the constitution? What are its political and social consequences? In response, it should be mentioned that the role of Shiite religious scholars, including the scientific and cultural actions of Ayatollah Seyyed Mir Ali Ahmad Hojjat, the intellectual movement and revolutionary movement of Allama Shahid Seyyed Ismail Balkhi and the effective scientificcultural role of Ayatollah Mohammad Asif Mohseni, are among the effective factors in consolidation of Shia in constitution of the country. They also strengthened the issue of approximation of religions debate and brotherhood in Islam, leading to sociopolitical interactions between Shiites and Sunnis. Explaining the position of Shiites in the previous government systems is based on the constitutional criteria of the government of Hamid Karzai. This study shows that Shiite scholars in Afghanistan through the approximation of religions debate and Islamic brotherhood and social interactions with Sunni scholars and political men, were able to establish Jafari jurisprudence and Shiite sociopolitical rights in the constitution and consequently, formalize the law “ Ahwal Shakhsia of Shiite”.