مطالعه بینشِ حجاب و پوشش زنان در هنر نگارگری ایران (از دوره ایلخانی تا قاجار)

هنر نگارگری از جمله هنرهای تجسمی ایران است که به لحاظ قدمت و ویژگی‌های روایی و بیانی دارای اهمیت فراوانی است. زیرا بازتاب تفکر، بینش و باورهای مذهبی نسبت به مسائل مختلف از جمله حجاب و پوشش در هر دوره‌است. سوال این است: بینش و تفکر نگارگران در مورد مساله حجاب و پوشش زنان در نگارگری ایرانی، از دوره ایلخانان مغول تا دوره قاجار چگونه بوده‌است؟ هدف از پژوهش حاضر، بررسی بینش حجاب و پوشش در هنر نگارگری ایران از دوره‌ ایلخانی تا قاجار است که در این راستا با توجه به موضوع مورد نظر روش توصیفی تحلیلی انتخاب گردیده و گردآوری اطلاعات از طریق مطالعات کتابخانه‌ای(اسنادی) صورت گرفته است. یافته‌ها نشان می‌دهد، اگرچه حجاب و پوشش طبق مستندات تاریخی در اکثر نگاره‌های ایرانی در دوران ایلخانیان، تیموری، صفویان بر اساس عرف جامعه مدنی اسلامی و شرع اسلام و بینش مذهبی بوده و  متناسب با تفکر مذهبی حاکم بر جامعه پُررنگتر به نظر می‌رسید، اما این روند از اواخر عهد صفویه با توجه به برخورد سنت‌های نقاشی ایران با غرب و آشنایی برخی از هنرمندان با هنر نقاشی غرب رو به زوال گذاشت. در دوره قاجار، با توجه به غربزدگی شاهان و درباریان و ضعیف شدن بینش مذهبی در بین نگارگران، حجاب و پوشش نیز در نگاره‌ها کمرنگ می‌شود. اما در همین دوران، گروهی از هنرمندان نقاش، بر اساس بینش و تفکر مذهبی و شیعی خود و عامه مردم ایران، به موازات هنر نقاشی درباری، نقاشی قهوه‌خانه‌ای را با توجه به اعتقادات و باورهای مذهبی یا داستان‌های شاهنامه راه‌اندازی می‌کنند.