واکاوی علل و دلایل تداوم و گسترش فرهنگ فتوت و جوانمردی در قرون نخستین اسلامی

فتوت و جوانمردی در قرون نخستین اسلامی، تبارشناسی فکری و ایدئولوژی ویژه‌ای دارد که بنا بر مقتضیاتِ زمان و مکان، از تحول معنایی و گفتمان‌های متعددی برخوردار است. کارکرد و نوع فعالیت‌های اهل فتوت، به‌طوردقیق مشخص نیست. این مسئله، فهم ماهیتِ حقیقی آن را دشوار ساخته، اختلاف نظر مورخان و پژوهشگران را در مورد اهداف و مقاصد آنها در پی آورده است. ازاین‌رو، مقاله بر مبنای این سوال اصلی سامان یافته است که علل و دلایل تداوم و گسترش فرهنگ فتوت و جوانمردی در قرون نخستین اسلامی چه بود؟ از یافته‌های پژوهش، چنین به دست می‌آید که با وجود اینکه فتوت و جوانمردی، ریشه و نشانه‌هایی در تاریخِ پیش از اسلام دارد، ولی در عصر اسلامی، بنا به علل و دلایلی همچون اهتمام دین اسلام به فرهنگ فتوت و جوانمردی، اختلاف طبقاتی، آشفتگی‌های سیاسی و ارتباط با تصوف، تداوم و گسترش بیشتری یافت. فتوت و جوانمردی در تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی، تاثیری ژرف از خود به جا گذاشته است و تحلیل آن می‌تواند گامی مهم در شناخت تاریخ اجتماعی باشد. بنابراین، هدف پژوهش حاضر، تحلیل مبانی نظری فتوت و جوانمردی بر اساس زمینه‌های تاریخی و اجتماعی آن در مناطق مختلف جهان اسلام است. این مقاله، درصدد است با روش توصیفی تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای به بررسی موضوع بپردازد.