رویارویی دانشمندان مغرب و اندلس با غزالی و کتاب احیاءعلوم‌الدین

ابوحامد محمد غزالی (505450ق/1111-1014م) دانشمند برجسته‌ مسلمان بود که با طرح اندیشه‌ها و دیدگاه‌های چالش‌برانگیز خود، واکنش‌های مختلفی را از سوی دانشمندان مناطق مختلف جهان اسلام برانگیخت و به برخی آثار و اندیشه‌هایش انتقاد شد. دیدگاه‌های غزالی در آثار گوناگونش به ویژه احیاءعلوم‌‌الدین به مغرب و اندلس نیز راه یافت و برخوردهای متفاوتی را در آن سرزمین‌ها که از لحاظ سیاسی زیر حکومت مرابطین قرار داشت، ایجاد کرد و عده‌ای به مخالفت با غزالی برخاستند. جمودِ فکری و تعصبِ شدید مرابطین و تاثیرگذاری دانشمندانِ متعصب و یکسونگر بر حکومت مرابطین، علی‌بن یوسف بن تاشفین فرمان‌روای مرابطی را بر آن داشت تا در سال 503 ق/1109م دستور سوزاندن کتاب احیاءعلوم‌الدین را صادر کند. مهم‌ترین علل برنتابیدن این اثر، وجود احادیث ضعیف یا مجعول، بیان اندیشه‌های اهل تصوف و توجه غزالی به علم اصول فقه بود. در عین حال برخی دانشمندانِ مغرب و اندلس به حمایت از غزالی و آثارش برخاستند و تلاش کردند اتهاماتِ مزبور را پاسخ دهند.