رهیافتی به هنر حیاتمند از منظر زیبایی‌شناسی لطف

زیبایی‌شناسی لطف که اغلب با ظرافت و لطافت مشخص می‌شود، در ذات و جوهره خود با مفهوم حیات و ویژگی حیاتمندی پیوند دارد، با این ‌حال تجلی حیاتمندی و زندگی‌واری در آثار هنری از این منظر مورد توجه و شناخت قرار نگرفته است. بر این اساس، هدف مقالۀ حاضر واکاوی چگونگی ارتباط مقولۀ زیباشناختی لطف با احساس و ادراک زندگی در آثار هنری است تا از این طریق نسبت به هنر حیاتمند و عوامل موثر در آن، رهیافتی نو حاصل کند. در این راستا با بهره‌گیری از روش توصیفی – تحلیلی و با رویکردی هستی‌شناسانه، دیدگاه‌های مهم پیرامون مفاهیم لطف و حیات بررسی شد و سپس با مبنا قرار دادن نظرات برگسون، به‌ویژه نظریۀ خیزش و شور حیاتی او، ارتباط این دو مفهوم مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد، ادراک لطف وابسته به ویژگی‌های سهولت و حرکت است که با مفهوم حیات نیز مرتبط‌اند و وجود توامان آنها در اثر هنری می‌تواند موجب درک کلیت و استمرار (دیرند) و در نتیجه برانگیختن «حس حیات» شود. از این ‌رو دستگاه زیبایی‌شناسی لطف با دو مولفۀ اصلی معنایی خود، می‌تواند چهارچوبی را برای درک و ارزیابی بهتر کیفیت زندگی و سرزندگی در آثار هنری شکل بخشد.

an approach to vital art from the perspective of the aesthetics of grace

the aesthetics of grace, characterized by elegance and delicacy, is intrinsically connected to the concepts of life and vitality. however, the manifestation of life and liveliness in artistic works has not yet been adequately recognized from this perspective. this article explores the relationship between the aesthetic category of grace and the perception of life in art, aiming to develop a novel approach to vital art and its influencing factors. utilizing a descriptive-analytical methodology with an ontological perspective, the study examines key viewpoints on the concepts of grace and life. drawing on bergson’s philosophy, particularly his theory of élan vital, the paper analyzes the connection between these two concepts. the findings indicate that the perception of grace depends on the qualities of ease and movement, which are intimately connected to life itself. the coexistence of these elements within an artwork fosters an understanding of wholeness and continuity (durée), thereby evoking a ‘sense of life’. thus, the aesthetic framework of grace, through its two core semantic components, offers a valuable lens for understanding and evaluating the quality of life and vitality in works of art.