رویکرد «از آنِ خودسازی هنری» در منتخبی از نمونه‌های تصویری قالی دست‌باف ایران

«ازآن خودسازی» رویکردی نو در هنر عصر پسامدرن است که با نگاه به آثار گذشته و استفادۀ آگاهانه از آن­ها به میزان دلخواه و در راستای خلق مفهومی نو و بیان ایده ای تازه بدون قصد فریب مخاطب، صورت می گیرد. ازآن خودسازی به واقع استفاده از آثار دیگران یا دخل و تصرف درآن­ها به­ صورت تغییر، افزودن و یا کاستن از عناصر و ترکیب‌بندی آن­ها به قصد آفرینش اثری جدید است. این رویکرد در هنرهای بومی نظیر قالی دست­باف به صورت محدودتر و متفاوت تر و صرفاً در برخی قالی های تصویری، اتفاق می افتد؛ اگرچه امروزه صرفاً در «تابلوبافی» نمودار است. از این رهگذر، پرسش اصلی این پژوهش این است که رویکرد ازآن خودسازی در قالی­بافی چگونه اتفاق می افتد و ویژگی های آن کدام است؟ هم­چنین تبیین رویکرد ازآن خودسازی در این هنر بومی و تحلیل و بررسی ابعاد و سازوکارهای موجود درآن، هدف این پژوهش است. خلاصه یافته های این پژوهش چنین است: هنرمند، در این هنر بومی، طراح (برای قالی شهری باف) و بافنده (برای قالی روستایی و عشایری) نه به قصد خلق مفهومی جدید، بلکه از سر ذوق و صرفاً بازنمایی یا تجلیل از شخصیت مشاهیر، اثری را خلق می کند. دراین رویکرد، اقتباس از آثار متنوع (نقاشی، عکاسی، معماری، مجسمه سازی، کاشی کاری، نقش برجسته ها، نگارگری، طبیعت و عناصر آن)، رخ می نماید. بیش­ترین موضوعات ازآن خودسازی در قالی، درارتباط با چهره ها و شمایل های شخصیت های اسطوره ای، سیاسی، دینی، فرهنگی، علمی، طبیعت و عناصر آن بناها و آثار تاریخی است. هم­چنین پدیدۀ امروزی تابلوبافی، نمودی از رویکرد ازآن خودسازی در نظام بافندگی است که به­ صورت تکثیر و کپی دقیق و یکسان با رویکرد ازآن خودسازی در آثار تجسمی به ویژه نقاشی می باشد. این پژوهش از نوع کیفی و توسع‌ه­ای و روش تحقیق از نوع توصیفی-تحلیلی و شیوۀ گردآوری داده ها کتابخانه ای می باشد.     

the approach of appropriation art in a selection of visual examples of hand-woven iranian carpets

appropriation is a new art approach in the postmodern era, which appears in various ways in the form or content of the newly created work. therefore, returning to the past works and consciously using them to the desired extent and in a new format, to create a new concept and express a new idea so that the created work is original and not forgery, because a fake artwork is made to deceive the audience, but such works do not deceive the audience. when appropriation takes place, a work is created that can be counted among the original works. although this approach can be observed in visual arts, it happens in a more limited and different way in native arts, especially hand-woven carpets. although this approach, due to mere representation, has lost its function today, except in carpet weaving in this way, the main question of this research is, how does the approach of appropriation in carpet weaving happen and what are its characteristics? also, the purpose of this research is to explain the approach of appropriation in this native art and to analyze and examine its dimensions and mechanisms. some of the findings of this research are as follow: the artist in this native art is a designer (for urban woven carpets) or a weaver (for rural and nomadic carpets), doesn’t create a new concept, but out of taste and simply to represent or celebrating the personality and status of celebrities creates a work. in this approach, adaptation of various works (painting, photography, architecture, sculpture, tiling, reliefs, painting, nature and its elements) occurs. most of the subjects of appropriation in the carpet are related to the faces and icons of mythical figures (hoshang, jamshid, anoushirvan, dariush, shapur, purandokht), political, religious, cultural or scientific men, the elements of nature, buildings, and historical monuments. this research is a descriptive-analytical research the data is collected using library resources.