مطالعه مولفه‌های هویتی هنر مطلوب انقلاب اسلامی با تمرکز بر بیانیه امام خمینی(ره) در سال 1367 خطاب به هنرمندان (بررسی نقاشی‌های منتخب از 1357 تا 1367)

انقلاب اسلامی به‌عنوان مبدا دگرگونی‌های مختلف در جامعه ایران و به‌ویژه عرصه هنر، ویژگی‌های هویتی منحصربه‌فردی داشت که تفاوت‌های اساسی میان آن و سایر انقلاب‌ها ایجاد می‌کند. بهترین منظر برای شناخت ویژگی‌های هویتی انقلاب اسلامی، دیدگاه امام خمینی(ره) به‌عنوان رهبر فکری و اجرایی انقلاب اسلامی است؛ رهبری که از تایید و همراهی مداوم مردم ایران برخوردار بود. بیانیه امام خمینی(ره) خطاب به هنرمندان که در سال 1367 به نگارش درآمد، عصاره دیدگاه ایشان و انقلاب اسلامی را در خصوص هنر نشان می‌دهد. حال پرسش اصلی این است که ویژگی‌های هویتی هنر مطلوب انقلاب اسلامی مطابق با بیانیه امام خمینی(ره) خطاب به هنرمندان چیست و چه اشتراکاتی میان این ویژگی‌ها و مولفه‌های مضمونی و موضوعی آثار نقاشی انقلاب اسلامی قابل مشاهده است. هدف اصلی پژوهش، شناسایی و معرفی ویژگی‌های هویتی هنر مطلوب انقلاب اسلامی، مطابق با دیدگاه امام خمینی(ره)، در هنر نقاشی دوران انقلاب اسلامی است. به این منظور، پس از تعاریف اولیه از هنر و رویکردهای هنر انقلاب اسلامی، بیانیه امام خمینی(ره) تجزیه‌وتحلیل و ویژگی‌های اصلی هویت هنر انقلاب اسلامی با توجه به آن استخراج شده است. سپس میزان تجلی و انعکاس این ویژگی‌ها در نقاشی انقلاب اسلامی بررسی شده است. اطلاعات لازم با استفاده از منابع کتابخانه‌ای جمع‌آوری‌شده و نمونه‌های مورد بررسی که با روش انتخابی، گزیده شده‌اند شامل آثار منتخبی از نقاشان حوزه هنری است که از سال 1357 (پیروزی انقلاب اسلامی) تا سال 1368 (رحلت امام خمینی(ره)) به تصویر درآمده‌اند. این پژوهش با رویکردی بنیادی و به شیوه توصیفی تحلیلی به این نتیجه دست یافته است که در سه بُعد فردی، اجتماعی و ملی هویت، استعاره‌های بصری قابل توجهی مشاهده شد. اما در خصوص مضامین انتزاعی‌تر مانند شرف و عزّت یا مضامین پیچیده‌تر نظیر نمایش جمال حق، معادل‌های بصری قابل توجهی در آثار مشاهده نشد. 

investigating the characteristics of identity with an emphasis on imam khomeini’s theory in the 1988 statement addressed to artists and its impact on the art of the islamic revolution

some fundamental changes were emerged in various fields (social, political, cultural and artistic) with the presence of the islamic revolution and the founding guidelines of this great event of imam khomeini. the present study aims to identify and introduce the characteristics of the islamic revolution’s art identity with the theoretical studies and considering various aspects of imam khomeini’s message addressed to artists and the main axes of his theoretical design. when, why, how and by whom these characteristics are reflected in the paintings. how close or far have the painters of the revolution come to these characteristics? to what extent have these characteristics contributed to the evolution of the painting art of the islamic revolution? the main question of the present article is that what are the identity characteristics of the islamic revolution and what are the most important ones from imam khomeini’s point of view? to what extent have these characteristics been influential in the painting of the islamic revolution of iran? first, the identity and the islamic revolution and imam khomeini’s views on the art and tendencies and approaches of the revolution in painting are introduced and explained and the characteristics of identity are discussed. the required information has been collected using library resources and with a fundamental and descriptive-analytical approach, it has been concluded that the characteristics of the identity of the islamic revolution taken from the worldview and the statement of imam khomeini have been exhibited by the artists of the revolution with various arrangements in the paintings of the islamic revolution.