واکاوی تحقّق‌پذیریِ مفهومِ فلسفیِ «امتداد» در موسیقی، با تاویل از تعبیر ابن سینا در باب امتداد

این پژوهش را می‌توان از جمله تحقیقاتی برشُمارد که می‌کوشد مفاهیم ظریف و استوارِ فلسفی را در قلمرو هنر به گونه‌ای مستدل بِکاود. لذا در این مقاله، مفهوم »امتداد « به‌عنوان یکی از مفاهیم تامل‌برانگیزِ فلسفی، با تاویل از تعبیر خاص ابن سینا در باب امتداد، در خصوص موسیقی مورد واکاوی قرار گرفته، تا بدین پرسشِ بنیادین، پاسخ داده شود که آیا با مد‌نظر قرار دادن آن که موسیقی برخلاف دیگر هنرها از موادّ خامِ تعینی برای ایجاد فرم استفاده ننموده و صرفاً با اصوات در پیوند بوده و با شنیدن ادراک می‌گردد، می‌توان برای آن امتدادی قائل بود؟ و اگر چنین است، این امتداد به چه مولفه‌ها و شاخص‌هایی وابسته بوده و چگونه خود را در موسیقی می‌تواند متحقّق ‌سازد؟ در این راستا، این پژوهش‌‌‌‌‌‌ با بکارگیری شیوه مُدل‌سازی ذهنی و استفاده از روش تحقیق کیفی و به‌طور اخص، بررسی‌های تحلیلی از نوع تحلیل ساختارشناسانه و واسازی ساختاری به واکاوی مساله مطروحه پرداخته است. بر این بنیان، نتایج این تحقیق بر آن اذعان دارد که در موسیقی به رغم فقدان صورت جسمیه قابل‌تعین، بر بنیان ادراکی شنیداری، طیفی از صورت‌های بالقوه امتداد، از مُدلی خطی ‌تک بُعدی (امتداد افقی اصواتِ تک‌صدایی) تا مُدلی خطی از دوبُعدی (امتداد افقی اصواتِ چند‌صدایی)، و تا مُدلی‌ حلزونی‌ چند‌بُعدی (امتداد توامان افقی و عمودی اصواتِ چند‌صدایی) قابل‌تحقّق است.

An Analysis of Achievement of the Philosophical Sense of “Extension” in Music, with Interpretaion of Ibn-e Sina’s Explanation an Extension

This research can be considered as one of the studies that seek to explore, in an argumentative way, subtle and solid philosophical concepts in the field of art. The paper provides an analysis of the concept of ldquo;extension rdquo; in music as one of the most thoughtprovoking philosophical concepts. The analysis is carried out by interpreting IbnSina rsquo;s special conception of musical extension to answer a fundamental question: given that, unlike other arts, music does not use determinate raw materials to create form, and is only related to sounds, and is perceived by hearing, can it be considered as an extended entity? And if so, what components and characteristics does this musical extension depend on? And how can such extension realize itself in music? This study investigates the issue by adopting the method of mental modeling and utilizing qualitative research methods such as structural analysis and structural deconstruction. The study concludes that based on the auditory perception, and despite the lack of a determinable physical form, a range of potential forms of extension can be realized in music. Such realizable extensional forms include a linearonedimensional model (horizontal extension of monophonic sounds), a lineartwodimensional model (horizontal extension of polyphonic sounds), and the spiralmultidimensional model (horizontal and vertical extension of polyphonic sounds).