پژوهشی پیرامون خاستگاه طبقاتی مخاطبان نقاشی نوگرا بین سال‌های 1350-1320 ه.ش. در ایران

نقاشی نوگرا یا مدرن ایرانی در فاصله سال‌های 1328 تا 1357ه.ش. ظهور، تکوین و توسعه یافت و به جریانی مسلط در فضای هنرهای تجسمی کشور تبدیل شد. تداوم و اقتدار این جریان علاوه بر کنش و فعالیت خالقانتولیدکنندگان و اقدامات توزیع‌کنندگان آثار هنری نوگرا نظیر ارائه و فروش آنها، مدیون وجود مصرف‌کنندگان یا مخاطبان این آثار نیز بوده است. در متون به جای مانده از بازه زمانی مذکور، اعم از نقدها، گزارش نمایشگاه‌ها، و خاطرات برخی کارگزاران فرهنگی، به گروه‌هایی از مخاطبان این آثار اشاره شده است. در مقاله پیش‌رو، که جزو پژوهش‌های تاریخی بر اساس توصیف و تحلیل به کمک مطالعات جامعه‌شناختی است، نگارنده در تلاش برای یافتن پاسخی برای پرسش از خاستگاه اجتماعی مخاطبان نقاشی نوگرا از میان شهروندان ساکن تهران، به عنوان مرکز اعمال و اجرای سیاست نوسازی از ابتدای دوران پهلوی است. نویسنده با جمع‌آوری اطلاعات موجود در متون فوق‌الذکر، و مقایسه آن‌ها با نتایج مطالعات اجتماعی صورت گرفته توسط اشرف و بنوعزیزی، و جان فوران در زمینه طبقات اجتماعی در ایران دوران پهلوی، درستی و اعتبار این اطلاعات پراکنده را مورد بررسی قرار داده همچنین تا حدودی خاستگاه طبقاتی ایشان را در فاصله سه دهه 20 تا 50 ه.ش. روشن نموده است؛ به نحوی که می‌توان گفت اکثر مخاطبان نقاشی نوگرا از طبقه فرادست و نخبگان و طبقه متوسط شهری از جمله روشنفکران و دانشجویان بوده‌اند. هر چند نمی‌توان قاطعانه همه آن‌ها را جزو مخاطبان قرار داد.

Research on the Class Origins of Modern Painting Audiences in Iran between 1940-1970 A.D.

Modern Iranian painting emerged and developed between 1940 and 1970 A.D. and became the dominant current in the field of visual arts of Iran. The Khorus Jangi Society which consisted of a group of pioneering artists had an important role to establish this new current.The continuity and authority of this current is not only owed to the producers and distributors of modern works of art but also to the consumersaudiences of them. Although the emergence and continuation of Modern paintiongs was understandable along the policy of modernization, and cultural developments in Iran, it was not understandable for all urban classes. At the same time, the efforts of artists and the government to reduce the distance between people in general and these works of art were not very successful. Main question is about the origin and social class dependency of these audiences .Collecting information from the mentioned texts, and comparing them with the result of sociological studies about classes and social strata in Iran, has not only been effective in determining the accuracy and validity of this scattered information but also to some extent has clarified the class origin of Modern painting audiences. As a result, it can be said that most of the audience of Modern painting, not all of them, was from the upper class and elite, and the urban middle class, including intellectuals and students in genral. Due to some cultural factors such as religious and customary beliefs, and fashionism resulting from the modernization in Pahlavid era, it can not be inferred that all of mentioned classes had been consumers of Modern paintings or at least the most sincere fans of it.