روش‌شناسی مطالعات سبک در طرح و نقش قالی ایران

قالی ایران متناسب با فرهنگ و اقلیم جوامع تولیدکننده ویژگی‌های فنی و بصری متنوعی را به خود گرفته است. چگونگی شناخت علمی و روشمند این ویژگی‌ها و قواعد شکل دهنده آنها یکی از مباحثی است که همواره مورد توجه پژوهش‌گران بوده است. مسئله اصلی تحقیق، پراکندگی و شخصی بودن روش‌های تحلیل و تحقیق در طرح و نقش قالی‌ها است. این پراکندگی باعث شده است تا ارزیابی، تایید و تعمیم یافته‌های پژوهش‌های حوزه قالی از دقت و اعتبار لازم و کافی برخوردار نباشد. با توجه به توانمندی دانش سبک‌شناسی در مطالعه و گونه‌بندی انواع هنرها، محققان همواره بر ضرورت به کارگیری قابلیت این دانش در شناخت قالی‌ها تاکید داشته‌اند. هدف از پژوهش حاضر، ارائه یک روش‌شناسی علمی جهت انجام مطالعات سبکی در طرح و نقش قالی‌ها می‌باشد. با توجه به اینکه، ماهیت و چگونگی یافتن صفات سبک و نیز چگونگی تغییر سبک‌ها محور مطالعات سبکی را تشکیل می‌دهند، از این رو سوالات اصلی پژوهش بر شناخت مفاهیم و اصطلاحات تخصصی دانش سبک‌شناسی در فرش، مراحل انجام مطالعات سبکی روش‌مند در طرح و نقش قالی‌ها و شناخت عوامل موثر در تغییر سبک‌های طراحی قالی تمرکز دارند. نتایج نشان دادند، مفاهیم و بنیان‌های دانش‌سبک‌شناسی قابل تطبیق با بنیان‌های نظری فرش‌ها هستند لذا می‌توان از قابلیت‌های دانش سبک‌شناسی، در سبک‌شناسی قالی‌ها و شناخت و تبیین عوامل موثر در ظهور و افول انواع سبک‌های طراحی استفاده کرد. این پژوهش به لحاظ نوع داده‌ها کیفی، براساس نوع نتیجه کاربردی و از نظر روش پژوهش توصیفی-تحلیلی می‌باشد که با استفاده از داده‌های حاصل از منابع کتابخانه‌ای و تجربیات میدانی محقق به انجام رسیده است.

Methodology of Stylistic Study in Persian Carpet Design and Motifs

The Iranian carpets, relative to clime and culture of the productive societies, have accepted various visual and technical characters. Scientific and Methodological study of this character and their formative principles is one of the permanent debates among researchers. The main issue of this research is to consider the diversity and individuality of research and analyze methods in carpet studies. This pluralism has caused some problems such as evaluation and confirmation of research data. According to capability of stylistic knowledge at study and typology of art species, researchers continually have asserted the necessity of stylistic knowledge rsquo;s utilization for carpet studying rsquo;s. The first aim of the study is terminological redefinition of stylistic knowledge rsquo;s concepts related to handmade carpet characters and the second aim is offering a scientific methodology to stylistic researches on carpet designs and motifs. By paying attention that recognition of stylistic elements and their evolution are the main axis of stylistic studies, the questions of this research are concentrated on, 1recognition of specific concepts of stylistic keywords in carpetology, 2the process of methodological research on carpet designs and motifs from a stylistic point of view, 3recognition of affective factors in evaluation of carpet designing styles. Results have shown, specific concepts and terminology of stylistic knowledge have the capability of adapting with different aspects of carpet designs and motifs. Thus the methodology of stylistic knowledge and its various approaches can be used for stylistic designinng of carpets or recognition of affective factors in the appearance or the decadence of various designing styles. This study is done using of library sources and field experiences and methodologically it has used descriptive analytical method.