مطالعه پیکرنگاری پیامبر(ص) در نگاره‌های دوره ایلخانی با اتکاء به آیکونوگرافی پانوفسکی

وقایع زندگی پیامبر یکی از مهم‌ترین عناوینی است که در ادوار مختلف جهت تصویرگری مورد توجه بوده است که نمونه‌های بسیاری از آن در نسخ خطی مربوط به دوره ایلخانان دیده می‌شود. پژوهش حاضر شامل بررسی نمونه‌هایی از این نگاره‌ها بر مبنای روش آیکونوگرافی است. در این راستا این پژوهش به دنبال یافتن پاسخ برای سه پرسش اصلی است: 1. مهم‌ترین خصوصیت‌های شمایل‌نگارانه چهره پیامبر در نگارگری دوره ایخانی چه خصوصیاتی است؟ 2. سیر تحول شمایل دینی و به خصوص چهره پیامبر در عهد ایلخانی چگونه بوده است؟ 3. عوامل اثرگذار بر تصویرسازی شمایل دینی در دوره مذکور چه مواردی بوده‌اند؟ برای دستیابی به این پرسش‌ها چهار نگاره از نسخ خطی عهد ایلخانی با روش آیکونوگرافی مورد بررسی قرار گرفته‌اند. نتایج به‌دست آمده از خوانش بیان تصویری این نگاره‌ها در ارتباط با شخصیت پیامبر، گویای این امر است که: نگارگران بر مبنای توصیف‌های ارایه شده در قرآن، احادیث، روایات و همچنین علایق سفارش دهندگان دست به مدون کردن خصایص شمایل‌نگارانه برای مصور کردن چهره و رویدادهای زندگی پیامبر زده‌اند. این اطلاعات گویای بسترهای فکری، مذهبی، سیاسی و هنری دوره مورد مطالعه هستند که وجوه افتراق و تشابه تصویر پیامبر در بازه زمانی مذکور را نیز مورد توجه قرار داده است.

The Study of Prophet Muhammad Images in Mongolian Ilkhans’ Miniature Utilizing Iconographic Approach

The events of the Prophet Muhammad rsquo;s life are one of the most important issues considered by painters in different eras, which many examples are in the manuscripts of Mongolian Ilkhans. This study includes the investigation of Ilkhani images related to prophet rsquo;s life based on Iconography method. Therefore, three questions formed the purpose of the study (1. Which characteristics have been basically utilized to describe the prophet pictures in Ilkhani period? 2. How is the evolutionary religious icons rsquo; trend during the Ilkhani period? 3. What are the factors affecting on religious icons during the mentioned period?) Four images in Ilkhans rsquo; manuscripts were assigned using the iconography method in order to answer these questions. The findings revealed that the painters typically illustrated the prophet rsquo;s events life relying on existing descriptions in the Qur rsquo;an, hadith and Islamic narratives as well as the interests of art patrons. The results indicate intellectual, religious, political and artistic background of the study period, which looks at the differentiation and the similarity of the images of the Prophet in this period.