تاملی بر جایگاه نقاشی در حکمت سینوی

نحوه مواجهه ابن سینا با نقّاشی در همه آثارش یکسان نیست، بلکه از جهات مختلفی به این موضوع توجه نشان داده است. مقاله حاضر به بررسی این مساله می پردازد که ابن سینا در حکمت خود از چه حیث یا حیثیاتی درباره رنگ و نقّاشی و امور مربوط به آن سخن گفته است. در این پژوهش، سخنان پراکنده ابن سینا در این باب دسته بندی و حیثِ پرداختن به آن ها در هریک از بخش ها بررسی شده است. نتیجه این پژوهش نشان می دهد که بیشترین توجه ابن سینا به این بحث در »فن شعر « از علم منطق و »طبیعیات « به ویژه علم النفس و علم طب به چشم می خورد. او در »علم موسیقی « و »الاهیات « نیز به شکل متفاوتی در این باب سخن گفته است. توجه ابن سینا به نقّاشی در بافت طبیعیات عمدتاً از حیث امری مبصَر است که نحوه ادراکِ آن و تاثیراتش بر نفس شایسته بررسی است. تعریف امور مرتبط به نقّاشی، توجه به رنگ، شکل و تغییرات آن ها در موجودات محسوس به ویژه بدن انسان نیز در طبیعیات بررسی می شود. در مقابل، نگاه هنری به نقّاشی عمدتاً در بافت »فن شعر « و »علم موسیقی « صورت می گیرد. در بافت الاهیاتی، گاه نقّاشی کاربردی استعاری پیدا می کند و گاه به عنوان وسیله ای محسوس برای بیان امور معقول قلمداد می شود.