هنر ساسانی شمایل‌نگاری یا شمایل‌شکنی؟

تاریخ دین زردشتی به لحاظ مستندات تصویری چندان غنی نیست و یکی از دلایلی که برای این امر ذکر شده مخالفت این دین با شمایل پرستی است. در نظر زردشتیان تصویرسازی بی اعتنایی به امور دینی و همچنین تلاشی برای آفرینش اهریمنی است که با این کار امکان ورود نیروهای شرّ در قالب تصویر مهیا شده و به همین دو دلیل گناه محسوب می شود. از سوی دیگر ساسانیان، زردشتیان متعصبی بودند که تصاویری از مقدسان خود را بر صخره ها نقش کرده و این موضوع را خلاف اعتقادات دینی خود نمی شمردند به همین دلیل نقوش برجسته فراوانی از این دوره به جامانده است. برخی از محققان آنان را مخالفان سرسخت تصاویر بدون تکیه گاه یا همان مجسمه های ایستاده و از اینرو شمایل شکن می دانند و معتقدند شمایل شکنی از زردشتی گری به مسیحیت و اسلام راه یافته است. از سوی دیگر برخی نیز ساسانیان را پیرو جنبش ضدشمایلی معرفی می کنند. اما با توجه به مفهوم شمایل شکنی و ضدشمایلی و نیز آثار به جامانده از ساسانیان اعم از بصری و ادبی به نظر می رسد که آنان در اصل فاقد تخیل تصویرپردازی بودند.