چیستی و چگونگی شعر از نگره فارابی با تاکید بر دو رساله شعری وی: مقاله فی قوانین صناعه الشعراء و کتاب الشّعر

در سرآغاز ورود دانش فلسفه به قلمرو اندیشه مسلمانان، چیستی و چگونگی شعر از جمله دغدغه های فیلسوفان مسلمان به شمار می آمد؛ چه، علی رغم باور ارسطو، آنان فن شعر را جزو منطق قلمداد می کردند. پس تلاش شان بر آن بود که بتوانند همتراز با دیگر کتاب های معلم اول از این کتاب نیز غفلت نورزند و در شرح و بسط شان بر این کتاب، به مراد ارسطو دست یابند. فارابی از جمله فیلسوفانی است که با این دغدغه به سراغ فن شعر ارسطو رفته است. او افزون به آنکه فن شعر را شرح و بسط می دهد، در کتاب های دیگرش جایگاه این فن و صاحبان آن را هم معین می کند. نگاه فارابی به فن شعر، عناصر تشکیل دهنده و بایسته های آن از این نگره، موضوعی است که کمتر در معرض بررسی و پژوهش قرار می گیرد. این جستار بر آن است نشان دهد وی درباره شعر چگونه می اندیشیده، چه تعریفی از شعر و اجزای آن به ویژه محاکات دارد، انواع شعر را چگونه می فهمد و فهم او به چه میزان به ارسطو نزدیک می شود. در نهایت بر پایه تحلیل باور معلم ثانی درباره شعر، روشن می شود وی دو نوع دیدگاه در این باره دارد: 1. منطقی؛ 2. فرهنگی. از دیدگاه نخست، شعر به دلیل به کارگیری مخیلات، فاقد ارزش معرفتی بوده، در پایین ترین رتبه قرار می گیرد، اما از دیدگاه فرهنگی، در مرتبه دوم شهر و پس از فلسفه قرار می گیرد تا در مسیر آموزش اهل مدینه ایفای نقش کند.

The Esssence and Quality of Poetry in Farabi’s his two Poetic Treatises: Kituboshe’r and Fi Qawanin Sena’ato Sho’ara

In the beginning of logic rsquo;s entrance to the zone of Islamic thought, philosopher`s problem was to answer what the poetry was; because they thought poetry was a part of logic. They tried to explain it and find out what the meaning of a poem was. Farabi is one of these philosophers. He explained poetry and determined its position. Farabi rsquo;s point of view encompasses the elements of poetry. Little attention has been made to this viewpoint of Farabi by scholars. This paper aims to know how Farabi defines poetry and what types of poetry are there and what the meaning of mimesis is in Farabi`s point of view.