آیا صنایع‌ دستی هنر است؟ جستجوی جایگاه صنایع‌ دستی در بین هنرها براساس زیبایی‌ شناسی کانت

به نظر »کانت « زیبایی امری عینی و متکی بر مفاهیم نیست، بلکه ذهن واضع حکم زیباشناختی در ابژۀ هنر است. احساس رضایتمندی در حکم ذوقی را ناشی از قضاوت تاملی به واسطه ذهن قضاوت کننده می داند. او هنر را از طبیعت، علم و پیشه وری متمایز دانسته و هنرها را به مکانیکی، مطبوع و زیبا تقسیم می کند. به زعم کانت هنرمطبوع هنری است که غایت آن صرفا لذت است، در حالی که معیار قضاوت در هنر زیبا قوه حاکمه تاملی بوده و اثر محصول نبوغ خالق به مدد صورت یا فرم است. کانت هنرهای زیبا را از منظر بیان ایده ها به سه قسم تقسیم می کند : هنرهای سخنوری، هنرهای تجسمی (شامل هنرپلاستیک و هنر نقاشی) و هنر زیبای تاثرات حسی. کانت به طور واضح صنایع دستی را در طبقه بندی خود جای نداده است اما با توضیحاتی که در مورد استفاده معین از شیء به مثابه شرط محدودکننده ایده های زیباشناختی ارائه می دهد، بنظر می رسد که می توان صنایع دستی را اگر تابع معیارهای زیبایی شناسی باشد، زیر مجموعۀ معماری و در گروه هنر پلاستیک قرار دارد. اما با توجه به طیف گستردۀ تولیدات صنایع دستی از تولید انبوه گرفته تا اشیاء منحصر به فرد با ویژگی های زیبایی شناختی، و از کاربردی گرفته تا تزیینی، نمی توان همۀ آثار صنایع دستی را به طور یکسان مورد قضاوت قرار داد. پژوهش حاضر می کوشد تا طیف صنایع دستی را از جنبۀ زیبایی شناختی تحلیل کند. بدین وسیله حیطه »نقد قوه حکم « بر اساس مفاهیم ذکر شده در کتاب هنر و غیرهنر را در صنایع دستی متمایز کرده، مرزهای هنر مطبوع و هنر زیبا در آن را معرفی می کند.