تاثیر طرح سهمیه‌بندی بنزین بر تقاضای مصرف بنزین در شهر اصفهان

ایران، نه تنها یک تولیدکننده عمده انرژی، بلکه یک مصرف کننده بزرگ انرژی نیز محسوب می شود. جمعیت بالا، مساحت کشور و برنامه های صنعتی و توسعه شهری همگی عوامل مهم بازار مصرف در کشور هستند و طبیعی است که کشور پهناوری مثل ایران مصارف متنوعی برای انرژی داشته باشد. به همین سبب سطح مصرف در ایران بسیار بالا است و به دلایل گوناگون بایستی از وضعیت کنونی نگران بود. رویکرد ایران در زمینه یارانه های انرژی پیش از هدفمندسازی یارانه ها، رویکردی بس نامناسب و ضررده برای اقتصاد کشور بوده است. از یک سو پایین بودن قیمت منابع انرژی باعث اتلاف انرژی شده و بر اقتصاد کشور فشار گذاشته و از سوی دیگر یارانه های غیرمستقیم به گونه ای نامتعادل بین طبقات اجتماعی توزیع شده و کمترین سود را به طبقات آسیب پذیر می رسانند. با توجه به این مطالب بررسی تاثیر هدفمندی یارانه های انرژی بر میزان تقاضای مصرف کنندگان در شهرهای مختلف کشور لازم و ضروری به نظر می رسد که این مطالعه اختصاص به شهر اصفهان دارد. در این مطالعه به بررسی این امر با استفاده از الگوی سیترا و همکاران (2012) پرداخته شده است. محاسبه کشش های تقاضا با استفاده از روشgls محاسبه شده است. قلمروی مکانی مورد تحقیق شهر اصفهان و دوره زمانی موردنظر به صورت ماهیانه از فرورین سال 1384 تا شهریور 1393 است. نتایج در معادله تقاضای بنزین نشان می دهد که اثر متغیر قیمت خود کالا بر تقاضا منفی بوده که نشان می دهد قانون تقاضا رعایت شده است. از طرف دیگر ضریب قیمتی کالا منفی و کوچک تر از یک می باشد که نشان می دهد بنزین یک کالای ضروری می باشد. منطبق با نتایج، اثر ضریب ارزش افزوده واقعی بر تقاضای بنزین مثبت و معنادار بوده که نشان می دهد که بنزین یک کالای نرمال می باشد. همچنین نتایج نشان می دهد که متغیر مجازی هدفمندی یارانه ها که منطبق با افزایش قیمت و یک شوک قیمتی در بنزین می باشد، بر تقاضای کالا منفی و معنادار است که نشان می دهد هدفمندی یارانه ها و قیمت ها منجر به کاهش تقاضای سوخت در شهر اصفهان شده است.