هم‌انباشتگی، علیت و قانون واگنر تعمیم‌یافته: شواهدی جدید برای اقتصاد ایران

قانون واگنر، اولین مدل مخارج عمومی دولت در تاریخچه ادبیات مالیه عمومی است. در این مقاله علاوه بر نسخه های سنتی آزمون قانون واگنر، نسخه تعمیم یافته قانون واگنر مورثی (1994) نیز به منظور یافتن یک رابطه معنی دار بلندمدت بین مخارج دولت و توسعه اقتصادی در ایران، مورد استفاده قرار می گیرد. هدف اصلی در این مطالعه بررسی روابط کوتاه مدت و بلندمدت بین مخارج دولت (سرانه) و تولید ناخالص داخلی (سرانه) با استفاده از داده های سالانه برای اقتصاد ایران در دوره 13921357 است. به همین منظور، در این مقاله، اعتبار این روابط توسط 6 فرمول بندی متفاوت از قانون واگنر (تمایل به افزایش مخارج دولتی در اثر رشد اقتصادی) بررسی شده است و علیت بین متغیرها با استفاده از آزمون کرانه ای f و مدل تصحیح خطا ecm تشریح شده است. در مدل های مورد بررسی، شرایط برقراری قانون واگنر از نقطه نظر کشش درآمدی صرفاً در نسخه های پیکاک، ماسگریو و نسخه تعمیم یافته وجود دارد. نتایج حاصل از آزمون کرانه ای (bound test) بیانگر وجود رابطه بلندمدت بین متغیرها در 3 نسخه از نسخ های مورد بررسی قانون واگنر است. همچنین نتایج علیت با استفاده از مدل تصحیح خطا بیانگر علیت یک طرفه از سمت درآمد به مخارج دولت برای دوره کوتاه مدت در 5 گروه از مدل های مورد بررسی بوده است. به طور کلی، نتایج بیانگر تایید قانون واگنر در اقتصاد ایران در 3 گروه از مدل های مورد بررسی برای دوره کوتاه مدت و بلندمدت بوده است.