مروری بر مبانی انتقادی نظریه تعادل عمومی اقتصاد نیوکلاسیک

وجود قیمت و مقدار تعادلی، در تمام بازارها موضوع اصلی مبحث تعادل عمومی است. از ویژگی‌های اصلی الگوهای تعادل عمومی این است که تعاملات آحاد اقتصادی تنها از طریق مکانیزم قیمت انجام می‌گیرد. در نظریه تعادل عمومی نارسایی‌های متعددی وجود دارد از جمله اینکه احتمال ترجیحات غیر‌مستقل، انتخاب‌های ناقص و غیرقابل انتقال و محدب نبودن تقاضا و تولید وجود دارد. به‌علاوه، منحصر به فرد بودن نظریه‌های تعادل تنها می‌توانند بر اساس فروضی به‌دست آیند که غیرقابل قبول و کاملاً محدود هستند. نواقص و محدودیت‌های دیگری نظیر واقع‌نمایی فروض و غیر‌واقعی بودن برخی از آنها، کاربرد محدود آن فقط برای حالت رقابت کامل، تجرید و تعمیم‌گرایی بیش از اندازه، ایستایی تجزیه و تحلیل‌های این نظریه و قایل شدن نقش و قدرت افسانه‌ای برای قیمت در فضای قیمت– مقدار که تنها متغیر برون‌زا در این نظریه محسوب می‌شود، از این ایرادها به‌شمار می‌آید. از نظر مکتب نهادی مهم‌ترین ایراد نظریه تعادل عمومی، ماهیت ایستای آن است. نهادگراها معتقدند یک گزاره کلی و قطعی برای همه‌جا و همه‌چیز وجود ندارد زیرا فهم هر پدیده وامدار چگونگی عملکردش در گذشته و تاثیر و تاثراتی است که از نهادهای گوناگون پذیرفته و بنابراین دانش از این نظر امری جزیی تلقی می‌شود. از نظر نونهادگرایان نیز با وجود هزینه مبادلاتی مثبت، سازوکار قیمت ها به‌تنهایی موجب تخصیص کارای منابع نمی شوند و می‌بایست به نقش نهادها به‌خصوص نظام های حقوقی و مالکیتی در کاهش هزینه مبادله و تخصیص منابع و ضرورت مطالعات میان رشته‌ای توجه کرد.