بررسی تاثیر تحریم های اقتصادی بر نرخ تورم در ایران (رویکرد فازی)

بیش از نیم قرن است که اقتصاد ایران با معضل تورم مواجه است. طبق مطالعات تجربی عوامل متعدد مرئی و نامرئی سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و ... بر افزایش نرخ تورم موثر بوده‌اند؛ عواملی که بعضاً نمی‌توان همه‌ آن‌ها را در یک مدل اقتصادی لحاظ کرد. بنابراین نمی‌توان با روش‌های مرسوم با قاطعیت و اطمینان، درباره میزان موثر بودن برخی عوامل بر نرخ تورم اظهارنظر کرد. بر پایه این استدلال، به نظور استفاده از یک روش مناسب در این پژوهش از رویکرد فازی برای بررسی شدت تاثیر تحریم‌های اقتصادی وضع‌شده علیه ایران در کنار سایر متغیرهای اثرگذار بر تورم در بازه زمانی پس از انقلاب اسلامی (1399-1357) استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد تحریم‌های شدید اقتصادی علیه ایران با ضریب فازی قوی، تاثیر مثبت و قابل توجهی بر تورم در کشور ایران داشته است. همچنین نقدینگی، انتظارات تطبیقی مردم، کسری بودجه و نوسانات نرخ ارز به ترتیب پس از تحریم‌های شدید، بیشترین اثر را بر افزایش تورم داشته‌اند. ضرایب فازی به‌دست‌آمده درآمدهای نفتی و رشد اقتصادی (بدون نفت) حاکی از اثر منفی این دو متغیر بر نرخ تورم در ایران است.