رشد بلند مدت اقتصاد ایران از نگاه مدل رشد صادرات محور (کاربردی از رهیافت پارامتر زمان- متغیر)

ﺑﺎ ﻣﺮوری ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾﺎت رﺷﺪ اﻗﺘﺼﺎدی، دﯾﺪﮔﺎه ﻣﻨﺘﺴﺐ ﺑﻪ ﮐﯿﻨﺰ، ﺗﻘﺎﺿﺎ را ﻧﯿﺮوی ﻣﺤﺮﮐﻪ ﺳﯿﺴﺘﻢ اﻗﺘﺼﺎد ی و ﻫﺪا ﯾﺖ ﮔﺮ ﻋﺮﺿﻪ در ﭼﺎرﭼﻮب ﻣﺤﺪودﯾﺖ ﻫﺎی ﻣﻮﺟﻮد و ﺗﺒﯿﯿﻦ ﮔﺮ رﺷﺪ ﻣﯽ داﻧﺪ. ﺑﺎ اﯾﻦ ﺑﺮداﺷﺖ، ﻋﻠﺖ ﺗﻔﺎوت ﻧﺮخ رﺷﺪ ﻣﯿﺎن ﮐﺸﻮرﻫﺎ در ﺗﻔﺎوت ﺳﻤﺖ ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﻣﺘﻐﯿﺮﻫﺎﯾﯽ ﻧﻈﯿﺮ واردات و ﺻﺎدرات اﺳﺖ. در راﺳﺘﺎی ﺗﻠﻘﯽ ﻣﺰﺑﻮر تیرلوال در سال 1979 با ارائه مدلی موسوم به مدل رشد تعادلی تراز پرداخت‌ها (bope)، ادعا نمود که رشد تقاضا توسط کسری تراز پرداخت‌‌ها مهار شده و بدین ترتیب دست‌یابی به نرخ رشد اقتصادی بیشتر محدود خواهد شد. عطف توجه در بررسی قانون تیرلوال با استناد به نقش بارز صادرات نفت در تامین منابع ارزی و نقش خطیر این منابع در رخدادهای تراز پرداخت‌ها در کشورهای نفتی از جمله ایران است. هدف در مطالعه حاضر در گام نخست، اعتبارسنجی فرم گسترده مدل تیرلوال موسوم به مدل رشد تعادلی(/ مقید) تراز پرداخت‌ها در اقتصاد ایران، طی دوره (13961360)، با استفاده از رویکرد فیلتر کالمن در قالب یک برآورد زمانمتغیر (tvp) است. مدل‌های با پارامترهای زمانمتغیر قادر است تغییرات موجود در ویژگی‌های ساختاری اقتصاد را که ممکن است بر روی کشش‌های تجاری تاثیر داشته باشد را در نظر گرفته و در مدل لحاظ نماید. در گام دوم با هدف بررسی عوامل تعیین‌کننده نرخ رشد bope در اقتصاد ایران به اثرگذاری 10 متغیر توضیحی مرتبط در دوره فوق با بهره‌گیری از تکنیک میانگین‌گیری بیزین (bma) اقدام شده است. مزیت این رویکرد در بهبود تخمین میانگین و غلبه بر مشکل عدم اطمینان ناشی از تصریح مدل و عدم ثبات ضرایب است. نتایج مطالعه حاکی از آن است که به طور کلی قانون تیرلوال برای اقتصاد ایران دارای اعتبار نبوده و تراز پرداخت‌ها محدودکننده رشد اقتصادی در ایران نیست. همچنین در راستای عوامل اثرگذار بر رشد تعادلی تراز پرداخت‌ها، این مطالعه نقش ترکیب تقاضای کل را به عنوان نیروی محرکه اصلی، هم در اثرات مستقیم آن بر کشش درآمدی واردات و هم در اثرات غیرمستقیم بر رشد صادرات از طریق تجمع سرمایه، به ویژه سرمایه‌گذاری دارایی‌های ثابت، برجسته می‌نماید.

Long-Run Growth of IRAN's Economy from the Lens of Export-Led Growth Model (Application of the Time-Varing Approach)

In 1979, Tirlwall introduced a model called the Balance of Payments Equilibrium (BOPE) model, stating that demand growth could be curbed by the balance of payments deficit, thus limiting further economic growth. The important point in examining the Tirlwall law is the important role of oil exports in providing foreign exchange resources and the important role of these resources in the balance of payments in oilrich countries such as Iran. The aim of the present study, in the first step, is to validate the Tirlwall model by estimating the balance of payments equilibrium growth in the Iranian economy during the period (19822018) by using the Kalman Filter approach in the form of a TimeVarying Process (TVP). This method is able to consider the structural changes of the economy that affect trade elasticities and include them in the model. Then, the factors affecting the growth rate of BOPE in the Iranian economy have been studied by examining 10 related explanatory variables. For this purpose, Bayesian Model Averaging (BMA) technique has been used. The advantage of this method is in increasing the quality of average estimation and solving the problem of uncertainty due to model specification and instability of coefficients. The results of the study show that in general in the Iranian economy, the Tirlwall law is not valid and therefore the balance of payments does not limit effect on economic growth in Iran. Also, in examining the factors affecting the growth rate of BOPE, this study emphasizes the importance of the direct and indirect effect of aggregate demand on the income elasticity of imports and export growth through capital accumulation (especially fixed asset investment).