راهبرد مطلوب در واگذاری اراضی دولتی در اقتصاد اسلامی: رهیافتی از نظریه بازی‌ها

در نظام حقوقی و اقتصادی اسلام، سازوکار دقیقی برای بهره‌برداری از زمین تعریف شده است. دسته‌بندی اراضی در کنار شیوه‌های انعطاف‌پذیری که دولت برای واگذاری آن‌ها در اختیار دارد، این سوال را به همراه داشته که مطلوب‌ترین شیوه برای واگذاری اراضی دولتی بر مبنای نظام حقوقی و اقتصادی اسلام کدام است؟ بر این اساس هدف از پژوهش‌ حاضر یافتن یک راهبرد مطلوب برای واگذاری اراضی دولتی در چارچوب مذکور است. روش مورد استفاده در این مقاله نظریه‌ بازی‌هاست که بازیگران اصلی آن دولت به‌عنوان متولی مدیریت زمین‌ و متقاضیان دریافت زمین اعم از افراد حقیقی و حقوقی هستند که هر یک اهداف و استراتژی‌های متفاوتی را دنبال می‌کنند. برای یافتن راهبرد مطلوب از مفهوم تعادل نش استفاده شده است که در آن هیچ یک از بازیگران تمایلی به انحراف از وضعیت موجود نخواهند داشت. نتایج تحقیق مبتنی بر دو سناریوی بالاتر بودن سودِ فعالیت‌های مولد و مفید اقتصادی نسبت به فعالیت‌های سوداگری و عکس آن، دلالت بر آن دارد که واگذاری زمین در مقابل دریافت مالیات متناسب با سطح تولید، بهترین شیوه برای دولت اسلامی است که اولاً سطح بالایی از درآمد پایدار را به همراه خواهد داشت، ثانیاً حمایت بسیار خوبی از فعالیت‌های مولد اقتصادی به همراه داشته و نهایتاً اینکه از فعالیت‌های سفته‌بازانه جلوگیری می‌کند.

Optimal Strategy of State Lands allocation in Islamic Economics: Game Theory Approach

In the Islamic legal and economic system, a precise mechanism for land use is defined. The classification of lands, along with the flexible methods available to the government for the allocation of land, raises the question of what is the most desirable method for state lands allocation based on the Islamic legal and economic system? Accordingly, the purpose of the present study is to find a favorable strategy for the transfer of state lands within the framework. The method used in this article is game theory, in which the main actors are the government as the custodian of land management and the applicants for land acquisition, both individuals and legal entities, each of which pursues different goals and strategies. The concept of Nash equilibrium has been used to find the optimal strategy in which none of the actors will be willing to deviate from the status quo. The results of research based on two scenarios of higher profits of productive and useful economic activities than Speculative activities and vice versa, indicate that the allocation of land in exchange for taxes commensurate with the level of production, is the best way for the Islamic government because firstly It will be sustainable and high income, secondly, it will provide excellent support for productive economic activities, and finally, it will prevent speculative activities.