درک ماهیت پول‌های رمزپایه و تعیین برخی از الزامات قانون‌گذاری آن در ایران از منظر اقتصاد اسلامی

عقب ماندن قانون‌گذاری از پیشرفت‌های فناورانه به عنوان یکی از عوامل مهم شکل‌گیری بحران‌های اقتصادی و اجتماعی شناخته شده است. پیشرفت‌های فناورانه گاهی به حدی سریع رخ داده که امکان نظارت و قانون‌گذاری بر آن‌ها به‌راحتی ممکن نبوده و همین موضوع به گسترش تنش‌ها و برخوردهای اجتماعی منجر شده است. از آنجا که نمی‌توان مانع رشد پیشرفت‌های تکنولوژیکی شد، لازم است قانون‌گذاران با درک ماهیت تحولات فناورانه، رویکرد صحیحی در قبال آن داشته باشند و امکان نوآوری و خلاقیت در کنار منع سوءاستفاده را فراهم آورند. یکی از این پیشرفت‌های فناورانه مربوط به پول‌های رمزپایه است که درواقع نسل جدیدی از پول‌های رایج است و با استفاده از فناوری نظیر به نظیر و بدون یک واسطه مرکزی به ‌صورت کاملاً الکترونیک به انجام مبادلات اقتصادی کمک کرده و به دلیل جذابیت‌های زیادی که داشته‌اند بسیار موردتوجه قرارگرفته‌اند. تمامی فعالیت‌ها مانند انتشار، پردازش و اعتبارسنجی معاملات توسط شبکه انجام می‌شود و هیچ واسطه یا مرجع مرکزی برای سرکشی و دخالت در فرایند وجود ندارد و همین موضوع سبب شده است بانک‌های مرکزی و نهاد‌های نظارتی در نظارت بر این پول‌ها ناتوان باشند. قانون‌گذاری در این خصوص مستلزم بررسی اقتصادی و فقهی این ابزارهاست. بعد فقهی مسئله از این جهت حائز اهمیت است که بازارهای مالی و پولی ایران از قوانین اسلامی پیروی می‌کند و نیازمند تایید فقهی برای مجوز رسمی فعالیت هستند. نتایج تحقیق دلالت بر آن دارد که بهره‌گیری از این ارزها مستلزم آن است که حداقل قوانینی برای جلوگیری از خلق پول در فرایند نشر پول‌های رمزپایه (داخلی) وضع شود، پشتوانه لازم برای این پول‌ها تدارک دیده شود، مکانیسمی برای جلوگیری از نوسانات قیمتی آن اتخاذ شود، در سطح داخلی به ‌منظور جلوگیری گسترش اقتصاد سایه، قوانینی برای انتقال، خرید و دریافت نقدی ایجاد شود، امکان دریافت نقدی و تبدیل به پول‌های رایج فراهم آید.

Understanding the Nature of the Crypto Currencies and Determining Some of Its Regulatory Requirements in Iran: Islamic Economics Approach

The lag between legislation and technological advances is known as one of the key factors of economic and social crises. Technological advances have sometimes occurred so quickly that it has not been possible to be monitored and legislated and this has led to social conflicts. Because it is impossible to prevent technological advance, legislators need to have a comprehensive understanding of the nature of technological changes and also provide the possibility of innovation as well as preventing abuses. One of these technological advances is related to cryptocurrencies, which are in fact new generation of common currencies. They have helped economic exchanges to be done electronically using peertopeer technology, without any central intermediary. These currencies have been in the center of attention due to its many attractive aspects. All the activities such as issuing, processing and verification are done within a network and there is no intermediary or central authority to control it. This characteristic has made the central banks and regulatory institutions unable to monitor these currencies. Legislation in this area requires economic and jurisprudential analysis of these instruments. As financial and monetary markets in Iran are based on Islamic regulation and require jurisprudential approval for their legitimacy, the jurisprudential aspect is important. Findings of this study imply that using cryptocurrencies needs some requirements which included the minimum level of laws to prevent creating money in the process of cryptocurrencies issuance, providing the necessary guarantee for these currencies, developing a mechanism to prevent the price fluctuations, adopting laws for acquisition, transition and receiving cash in exchange for cryptocurrencies to prevent the expanding of shadow economy and also providing the possibility of exchanging them for common currencies.