الگوی نظارت شرعی بر بانک‌های کشور براساس دیدگاه خبرگان بانکداری اسلامی

این پژوهش تلاش می کند تا ضمن تبیین مفهوم »نظارت شرعی « و شناسایی انواع الگو های اجرایی آن در بانک های اسلامی سایر کشورها، به ارائه الگوی مطلوب نظارت شرعی بر بانک های کشور بپردازد. در این پژوهش با روش دلفی سه مرحله ای به گردآوری نظرات خبرگان بانکداری اسلامی در کشور اقدام گردید و جهت تحلیل اطلاعات گردآوری شده و رتبه بندی ویژگی های الگوی مطلوب، به ترتیب از آزمون های دوجمله ای و تحلیل واریانس فریدمن استفاده شد. یافته های پژوهش نشان می دهد که اولاً، در سه دهه گذشته قانون عملیات بانکی بدون ربا به خوبی اجرایی نشده و نظارت شرعی متناسب با آن، در بانک مرکزی یا دیگر بانک ها به شیوه صحیح عملیاتی نشده است؛ ثانیاً، در بین الگوهای مختلف نظارت شرعی، مورد مطلوب برای نظام بانکی کشور »مدل حداکثری « است و ثالثاً، لازم است در اجرای الگوی نظارت شرعی مطلوب، اقتضائات و ویژگی های خاص نظام بانکی کشور مورد توجه قرار گیرند. یافته های این پژوهش زمینه های اجرای بهتر قانون عملیات بانکی بدون ربا و ارتقای سطح »انطباق با شریعت « در عملکرد بانک های کشور را فراهم می کند.

Shariah Supervision Model for the Iranian Banks, Based On the Views of Islamic Banking Experts

Having defined the ldquo;Shariah Supervision rdquo; concept and going over its operational models in the Islamic banks of others countries, this paper tries to come up with a suitable Shariah Supervision model for the Iranian banking system. The threeround Delphi technique is used to gather the views of the Islamic banking expert and the Binomial Test and the Friedman Test are used to analyze the collected information and ranking the characteristics of the suitable model. The results are threefold. First, in the three decades that the UsuryFree Banking Act has been in practice in Iran, the banking system has not been successful in conducting this law completely and the relevant Shariah Supervision has not been used neither in the central bank nor in the banks themselves. Second, among the different models of Shariah Supervision, the ldquo;maximum level of supervision model rdquo; is the best for Iranian banking system third, the suitable model of Shariah Supervision should have some special features however, the importance of different features is not equal. The findings of the paper might pave the way to conduct the usuryfree banking act in a better manner and increase the level of Shariah Compliance in the Iranian banks operation.