نقش نهادها در بروز مصیبت یا موهبت منابع نفتی، یک الگوی رانت‌جویی با رویکرد تعادل عمومی تصادفی پویا

هدف از این مطالعه تحلیل نظری و الگوسازی تجربی سازوکار اثرگذاری درآمدهای نفتی بر عملکرد اقتصاد ایران به عنوان یک اقتصاد نفتی است. این پژوهش یک الگوی تعادل عمومی تصادفی پویای نوکینزی را برای الگوسازی سازوکار انتشار تکانه های نفتی در کوتاه مدت و بلندمدت در اقتصاد ایران ارائه می دهد. در این الگو بر کانال های مهم اثرگذاری درآمدهای نفتی بر عملکرد اقتصادی شامل عرضه کالای عمومی، رانت جویی و تغییر نهادی تاکید می شود. در چهارچوب الگوی ارائه شده، یک تکانه مثبت نفتی اگرچه در کوتاه مدت از کانال افزایش تقاضای کل موجب افزایش تولید غیرنفتی می شود، اما در بلندمدت اثر منفی رانت جویی و تضعیف نهادی بر اثر مثبت افزایش عرضه کالای عمومی غلبه کرده و موجبات کاهش تولید غیرنفتی را فراهم می نماید. از آنجا که نتایج نظری و تجربی نقش ویژه نهادها در بروز مصیبت منابع را آشکار می کند، تقویت پایداری نهادی در برابر تکانه های نفتی و ارتقای کیفیت نهادها می تواند به عنوان مهم ترین راهکار تبدیل مصیبت منابع به موهبت منابع در اقتصاد ایران معرفی شود.

The Role of Institutions in Oil Resource Curse or Blessing: A Rent-Seeking Model with DSGE Approach

The oil revenues have positive and negative effects on economic performance through different channels that can cause curse or blessing. The Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) model is amongst the best tools for understanding how different economic shocks affect macroeconomic variables. This study uses a DSGE model to analyze how oil shocks affect the Iranian economy in the short and long run. The model emphasizes the role of rentseeking behavior and institutional factors in the transmission of oil shocks. The results show that a positive oil shock increases nonoil output in the short run due to expansion of demand and increased supply of goods, but leads to a decrease in nonoil output in the long run due to rentseeking behavior and institutional weaknesses.