استخراج و رتبه‌بندی چالش‌های فقهی-اقتصادی اوراق مشارکت بانک مرکزی براساس نظر خبرگان

این تحقیق تلاش می کند تا ضمن شناخت دقیق شیوه عملیاتی مورد استفاده جهت انتشار اوراق مشارکت بانک مرکزی، شیوه فعلی را از منظر فقهیحقوقی و اقتصادیمالی مورد آسیب شناسی قرار دهد. جهت استخراج چالش های اولیه از روش کتابخانه ای استفاده شده و جهت تائید نهایی چالش ها و رتبه بندی آن ها بر اساس اهمیت، از روش »دلفی سه مرحله ای « در جامعه خبرگان بانکداری اسلامی در کشور استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد که با توجه به چالش های گوناگون اوراق مشارکت، بهتر است بانک مرکزی جهت انجام عملیات بازار باز، خود اقدام به انتشار اوراق بهادار نکند؛ بلکه این عملیات را با استفاده از خرید و فروش اوراق بهادار دولتی (مانند اسناد خزانه اسلامی) در بازار ثانویه به انجام رساند. البته، اگر به هر دلیل (مثلاً نبود بازار ثانویه اوراق بهادار دولتی) بانک مرکزی در کوتاه مدت مجبور به انتشار اوراق بهادار در بازار اولیه می باشد، باز هم اوراق مشارکت بهترین گزینه نبوده و می توان از سایر ابزارهای اسلامی که با ویژگی های عملیات بازار باز سازگاری بالاتری دارند (مانند صکوک اجاره که نرخ سود ثابت و ریسک حداقلی دارد) استفاده نمود.

Deriving and Ranking the Fiqhi -Economic Challenges of the Central Bank’s Musharakah Sukuk Based on the Expert Views

Having evaluated the operational method used for issuing the Musharakah sukuk of the Iranian central bank, this paper tries to shed lights on the Fiqhi (jurisprudential) and economic (financial) challenges of this instrument. For deriving the initial challenges, a desk research is conducted and for finalizing and ranking of challenges, the Delphi method is used in the society of Islamic banking experts in Iran. The results show that because of different shortcomings of the Iranian central bank Musharakah sukuk, the best choice for Iranian central bank is not to issue this kind of Sukuk for sake of open market operation. Instead, the central bank can enter in the secondary market of the governmental Sukuk and, by buying and selling of the sovereign securities, conduct open market operation. However, if the secondary market of the governmental Sukuk is not deep in the shortrun and the central bank is obliged to issue its own securities, yet again, the Musharakah Sukuk is not the best choice and it is possible to issue other kinds of Sukuk like Ijarah Sukuk. The characteristics of Ijarah Sukuk are more suitable for open market operation.