بررسی چالش‌های نظام ارزش‌گذاری وثایق در عملیات بانکداری جمهوری اسلامی ایران

از مهم ترین ابزار مدیریت ریسک در بازارهای مالی وثیقه است. وثیقه هم می تواند به‌عنوان یک سپر مالی عمل کند و ریسک تعاملات را مدیریت کند و هم می تواند به‌عنوان یک شتاب دهنده، روابط متقابل مالی را تسهیل کند. با توجه به شرایط تامین مالی بانک محور در ایران، بررسی نظام ارزش‌گذاری رهن و وثیقه در شبکه بانکی از اهمیت بسیاری برخوردار است؛ زیرا همان‌طور که می دانیم در محاسبه نسبت کفایت سرمایه و سرمایه نظارتی که مبنای عملکرد بانک ها و موسسات اعتباری غیر بانکی و سیاست گذاری مقام ناظر پولی است، ارزش وثیقه بسیار موثر است. ازاین‌رو سیاست گذار باید تمام تلاش خود را صرف آن کند که سرمایه نظارتی، به سرمایه اقتصادی نزدیک تر شده و بیش ارزش‌گذاری و یا کم‌ ارزش گذاری وثایق مانع از تحقق اهداف سیاستی مقام ناظر نشود. در سال های اخیر اشتباهات در ارزش گذاری وثایق بانکی، خسارات بسیاری را به شبکه بانکی تحمیل کرده است. این در حالی است که در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران، نظام توثیق به‌صورت نظام مند رصد و ارزیابی نشده است. این پژوهش پس از تدقیق مسیرهای اثرگذاری ارزش وثیقه بر عملیات بانکداری جمهوری اسلامی ایران طبق دستورالعمل ها، به دنبال کشف و استخراج چالش های ارزش گذاری وثایق در نظام بانکداری جمهوری اسلامی ایران با استفاده از روش تحلیل مضمون بود. به همین منظور با شکل دادن مصاحبه‌های نیمه ساختاریافته با افرادی که به شیوه‌ی نمونه گیری هدفمند از میان کارشناسان، خبرگان و مدیران و مسئولان عملیات بانکداری جمهوری اسلامی ایران انتخاب‌شده بودند، اطلاعات لازم جهت پاسخ گویی به سوالات پژوهش فراهم شد. پس از تحلیل مصاحبه‌ها در قالب جملات کلیدی،  21 مضمون سازمان به دست آمد که پس از پالایش، به 5 مضمون فراگیر منتج شد. مضامینی از قبیل «الزامات نهادهای خارجی موثر بر عملکرد نظام توثیق، الزامات وثیقه پذیری، الزامات ارزیاب، الزامات ارزیابی، الزامات پایگاه داده» به‌عنوان مضامین فراگیر پژوهش انتخاب شدند.

investigating challenges of the collateral valuation system in the banking operation of the islamic republic of iran

one of the most important risk management tools in financial markets is collateral. considering the conditions of bank-oriented financing in iran, it is important to examine the mortgage and collateral valuation system in the banking network; because in calculating the ratio of capital adequacy and regulatory capital, which is the basis of the performance of banks and non-banking credit institutions and the policy of the monetary supervisory authority, the collateral value is very effective. therefore, the policy maker should devote all his efforts to ensure that the supervisory capital is closer to the economic capital and that the overvaluation or undervaluation of securities does not prevent the realization of the political goals of the supervisory authority.this is while in the banking system of the islamic republic of iran, the verification system has not been systematically observed and evaluated. this research, after verifying the influence paths of collateral value on the banking operations of iran according to the guidelines, sought to discover and extract the challenges of collateral valuation in the banking system of the islamic republic of iran using the method of thematic analysis. for this purpose, by conducting semi-structured interviews with people who were selected through purposive sampling among experts, experts and managers and officials of banking operations of the islamic republic of iran, the necessary information was provided to answer the research questions. after analyzing the interviews in the form of key sentences, 21 organizing themes were obtained, which resulted in 5 overarching themes after refinement