لایه‌بندی بازار بین‌بانکی ریالی ایران با استفاده از رهیافت تحلیل شبکه

با تغییر چهارچوب هدایت سیاست پولی از هدف‌گذاری کل‌های پولی به هدف‌گذاری نرخ‌های مرجع، نرخ بهرهٔ بازار بین‌بانکی ‌‌به‌عنوان یکی از مهم‌ترین اهداف عملیاتی بانک‌های مرکزی هدف‌گذاری می‌شود. شناسایی بازار بین‌بانکی از این جهت مهم است که سیاست‌گذار پولی می‌تواند با مداخلهٔ محدود، تأثیر گسترده‌تری در جهت نیل به اهداف خود بگذارد. با توجه به طی‌شدن مراحل اولیهٔ شکل‌گیری بازار بین‌بانکی و استقرار سازوکارهای عملیات بازار باز و مساعدت‌های آماده در بازار پول ایران، تحلیل شبکهٔ بازار بین‌بانکی با هدف شناسایی هستهٔ این بازار حائز اهمیت است، زیرا تراکم بیشتر روابط سپرده‌گذاری و سپرده‌پذیری و چرخش روان‌تر ذخایر مازاد در هستهٔ بازار، باعث می‌شود اثربخشی سیاست‌های پولی در بازار افزایش یابد. براین‌اساس با استفاده از ابزارهای نظریهٔ گراف و تحلیل شبکه با هدف شناسایی ساختار مرکز-پیرامون و به‌کارگیری الگوی معاملات انجام‌شده در مقاطع ماهانهٔ سال 1397، ساختار این بازار موردبررسی قرار گرفت. نتایج حاصله حکایت از آن دارد که بر این اساس، با توجه به ارتباطات مستقیم اعضا با یکدیگر و تغییرات متعدد اعضای هسته، تشخیص یک هسته با اعضای ثابت برای بازار دشوار است؛ لیکن می‌توان اعضایی را یافت که در ماه‌های بیشتری عضو هسته بوده‌اند و نقش محوری در بازار داشته‌اند. این امر، در کنار سایر معیارها مانند شاخص‌های سلامت و ثبات مالی، می‌تواند ملاک مناسبی را در تعیین معامله‌گران اولیه در عملیات پولی در اختیار بانک مرکزی قرار دهد.

tiering the iranian rial interbank market using the network analysis approach

changing the direction of monetary policy from targeting the monetary aggregates to targeting reference rates, the interbank market interest rate is considered as one of the most significant operational objectives of the central banks. identifying the interbank market is important as it enables the monetary policymakers to achieve more in following their goals with limited intervention. due to the completion of the initial stages of the formation of interbank market and the establishment of open market operations (omos) mechanism as well as the provision of standing facilities in the iranian money market, the analysis of interbank market network with the aim of identifying the core of this market increases the effectiveness of the implemented policies. according to this, the formation mechanism of the interbank market was examined using graph theory and network analysis techniques as well as the transactions performed during the twelve-month period from march 21, 2018 to march 20, 2019. the findings show that it is challenging for the market to identify a core with fixed members owing to direct communication between the members and the frequent changes of the core members; nonetheless, it was possible to identify the members that played the biggest role. this, along with other factors such as health and financial stability index, can be used by the cbi as a useful criterion for identifying primary dealers in monetary operations.