بررسی فقهی تضمین سود علی‌الحساب سپرده‌های سرمایه‌گذاری در بانکداری بدون ربا

سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار از مهم‌ترین بخش‌های تجهیز منابع بانکی در نظام بانکداری بدون ربای کشور است که پرداخت سود آن در قالبی تحت عنوان «سود علی‌الحساب» انجام می‌پذیرد. با توجه به وکالت‌ بانک در به‌کارگیری منابع سپرده‌گذاران در این نوع سپرده‌ها، ایجاد سود علی‌الحساب و پرداخت دوره‌ای آن به سپرده‌گذاران تا پیش از به‌دست آمدن سود قطعی و نهایی، برای ایجاد انگیزه در دارندگان وجوه مازاد بوده است. فارغ از محاسن و معایب این تدبیر، پرسش‌هایی ذیل سود علی‌الحساب مطرح است. یکی از مهم‌ترین این پرسش‌ها آن است که آیا از منظر شریعت در سپرده‌های سرمایه‌گذاری، بانک می‌تواند پرداخت حداقلی سود تحت عنوان سود علی‌الحساب را برای سپرده‌گذار تضمین کند؟ این مقاله به روش توصیفی – تحلیلی و با بررسی فقهی نظرهای موافق و مخالف نشان داد که تضمین سود علی‌الحساب توسط بانک به روش فعلی با موانعی همراه است؛ اما راهکارهایی برای این تضمین به‌نحو مشروع وجود دارد. پیشنهاد اصلاح طرح بانکداری جمهوری اسلامی بر اساس نتایج به‌دست‌آمده، بخش پایانی تحقیق را شکل می‌دهد.