گذار ناقص نرخ بهره و سیاست پولی در ایران

مکانیزم اثرگذاری نرخ سود سیاستی به این‌صورت است که ابتدا نرخ‌های سود بانکی (سپرده‌ها و تسهیلات) تغییر یافته و سپس در واکنش به آن، متغیرهای کلان اقتصادی تغییر می‌کنند. براین‌اساس،‌ اگر گذار نرخ سود کامل باشد، آن‌گاه کارایی سیاست پولی نیز بیشتر خواهد بود و اگر گذار به‌صورت ناقص باشد، آنگاه کارایی سیاست پولی کمتر خواهد بود. هدف از مطالعهٔ حاضر بررسی گذار نرخ سود در ایران است. بدین‌منظور، یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی باوجود شبکهٔ بانکی طراحی شده است. در این مدل، حجم سپرده‌ها را خانوارهای صبور تأمین می‌کنند و تسهیلات به خانوارهای غیرصبور تخصیص می‌یابد. همچنین، نرخ سود سیاستی توسط بانک مرکزی و در بازار بین‌بانکی تعیین می‌شود. با استفاده از داده‌های فصلی مربوط به دورهٔ 1398-1388و روش برآورد بیزین، پارامترهای ساختاری این مدل برآورد شده است. نتایج برآورد نشان می‌دهد که گذار نرخ سود تسهیلات و نرخ سود سپرده‌ها در ایران به‌صورت ناقص برقرار است. همچنین، نتایج حاصل از شبیه‌سازی سیاست یک واحد درصد افزایش در نرخ سود سیاستی نشان می‌دهد که نرخ‌های سود سپرده‌ها و تسهیلات کمتر از یک واحد درصد افزایش می‌یابند که این ویژگی مبین کارایی پایین سیاست پولی مبتنی بر ابزار نرخ سود سیاستی در ایران است.

Incomplete Interest Rate Pass-Through and Monetary Policy in Iran

The mechanism of policy rate effectiveness is that at first, banking rates (deposits and facilities) change, and then macro variables will change in response to them. Thereby, if interest rate passthrough is complete, then monetary policy effectiveness is significant, and if it is incomplete, then monetary policy effectiveness is insignificant. This study aims to analyze interest rate passthrough in Iran. Thereby, a DSGE model with a banking system is designed. In this model, patient households determine deposits, and facilities are devoted to inpatient households. Moreover, the policy rate is determined by the central bank in the interbank market. Using quarterly data on 20092019 period and the Bayesian method, model parameters are estimated. The results show that deposit and facility rates passthrough are incomplete. Moreover, simulation results show that in response to a one percent increase in the policy rate, deposit and facility rates increase less than one percent that shows the inefficiency of monetary policy based on policy rate in Iran.