تحلیل فضایی اجتماعی جرایم خشونت‌آمیز در شهر کرمانشاه

جرم به ویژه از نوع خشونتآمیز آن گاه از برخی افراد سرمیزند و پیامدهای آن نه صرفاً دامن خود آنها و قربانیانشان بلکه گریبان جامعه را نیز میگیرد و مشکلاتی از جمله احساس ناامنی و کاهش ضریب سلامت و شادابی اجتماعی را برای جامعه ایجادمیکند. هدف این نوشتار آن است که با رویکردی میان‌رشتهای و ازطریق به میان آوردن پای جامعه شناسی و جغرافیا به بررسی جرایم خشونت آمیز و تحلیل فضایی اجتماعی آن در شهر کرمانشاه بپردازد. جمعیت آماری این پژوهش محله های سطح شهر کرمانشاه است که 101محله را شامل میشود. داده‌های این پژوهش از مراکزی مانند مرکز تحقیقات ناجا و استانداری جمعآوری شدهاند. برای بررسی این دادهها از «روش تحلیل آمارهای موجود» و از دو روش تحلیل اساسی در پژوهش استفاده شده است. از نرمافزار آماری spss برای توصیف و تبیین متغیرها و برای شناسایی و درک الگوی مکانی و فضایی جرم، مدلهای آماری و گرافیک مبنا در محیط سامانه اطلاعات جغرافیایی(gis) استفاده شده است. برای سنجش سطح توسعهیافتگی و سطح برخورداری محله ها نیز روش تاکسونومی عددی و موریس بااستفاده از نرمافزار اکسل بهره گرفته شده است. یافتهها نشان میدهد محله های کرمانشاه از نظر سطح برخورداری توزیع یکسانی ندارند و به پنج سطح نابرابر تقسیم بندی می‌شوند. نتیجه آزمون خوشه بندی و شاخص نزدیکترین همسایه حاکی از آن است که توزیع جرایم خشونتآمیز از الگوی متمرکز و خوشه ای تبعیت میکند به این معنی که در این شهر کانونهای جرم خیز شکل گرفته است و محدوده های دیگر بسیاری در سطح شهر محدودههای پاک محسوب میشوند. میزان همبستگی بین نابرابری و جرایم خشونت آمیز نیز 215/0- بوده، که با جهت معکوس و با سطح 95% اطمینان، معنادار است. در نهایت، تاجایی که به نتیجه این پژوهش برمیگردد مکانها و محله های مختلف با سطح برخورداری متفاوت از امکانات و تسهیلات زمینه تبلور نابرابری اجتماعی بین محله ها و ساکنان آن را فراهم میکنند و از طرفی شکل گیری جرم، چه از حیث نوع آن و چه از نظر نرخ، در فضاهای مختلف متفاوت است. به عبارت دیگر، ماهیت فضا به جرم شکل می بخشد. از سوی دیگر، نابرابری اجتماعی بر وقوع جرم بسیار تاثیرگذار است و زمینه لازم را برای وقوع جرم ایجاد مینماید گرچه نوع تاثیر آن در محله های مختلف شکل یکسانی ندارد.