برنامه‌ریزی راهبردی بازآفرینی بافت فرسوده شهر زنجان از منظر پدافند غیرعامل

زمینه و هدف: مقوله دفاع در برابر بحران حمله نظامی، یکی از مهم‌ترین مسائل در شکل‌گیری شهرهای نخستین بود که به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های نهادهای اداره جوامع در نظر گرفته می‌شده است با توجه به قرارگیری بسیاری از مراکز حیاتی، حساس در شهرها، تخریب آن‌ها اثرات بسیار سنگینی را بر سازمان فضایی شهر وارد آورده و منجر به برهم خوردن تعادل سیستم‌ها شهری می‌شود. از این‌رو ضرورت برنامه‌ریزی و اقدامات پیش‌گیرانه در شهرها در زمان صلح از جنبه‌های مختلف برنامه‌ریزی فضایی احساس می‌شود که این اقدامات با عنوان پدافند غیرعامل در کشور مطرح می‌شود. هدف پژوهش حاضر شناسایی اصول پدافند غیرعامل در برنامه‌ریزی فضایی بافت فرسوده شهر زنجان در مواجه با حمله نظامی است.روش: برای گردآوری از روش‌های مرور منابع و اسناد (مطالعات اسنادی) و پیمایش میدانی (مشاوره و مصاحبه) استفاده‌شده است. پژوهش حاضر بر اساس هدف در گروه پژوهش‌های کاربردی و بر اساس روش و ماهیت، نیز در گروه پژوهش‌های توصیفی قرار دارد. با استفاده از روش «مطالعات اسنادی» و مراجعه به منابع و پایگاه‌های اینترنتی اجزای ساختار نهادی شناسایی‌شده است. در ادامه با استفاده از روش‌های «فن دلفی» و «تحلیل محتوا» مورد تحلیل قرارگرفته است. و سپس با استفاده از روش‌های«تحلیل عوامل راهبردی درونی و بیرونی» و «فن تحلیل میدان نیرو»، جنبه‌های مثبت و منفی عملکرد آن شناسایی و معرفی‌شده شده‌اند.یافته‌ها: یافته‌ها حاکی از عرصه‌های تصمیم‌گیری، نقاط قوت، ضعف، فرصت و تهدید شناسایی‌شده در قالب سه عرصه فضاهای درونی، مجراهای ارتباطی و ساختار نهادی است که در قالب جدول ارائه شده است.نتیجه‌گیری: نتایج نشان می‌دهد که وجود ضعف، قوت، تهدید و فرصت در عوامل درونی، مجراهای ارتباطی و زیرساختی و ساختار نهادی بافت فرسوده، مانند تراکم جمعیت، دسترسی، فرسودگی بافت، عملکرد سازمان‌ها می‌تواند در برنامه‌ریزی راهبردی پدافند و در مدیریت بحران به‌عنوان فاکتورهای اساسی نقش ایفاء کند.

strategic planning for recreating the worn texture of zanjan city from the perspective of passive defense

context and purpose: the issue of defense and deterrence against the crisis of militaryattack was one of the most important issues in the formation of early cities and like thepriority of prevention over treatment it has always been considered one of the main concernsof community governance institutions. on the other hand, according to the location many ofthe vital, sensitive, and important centers in cities, as well as the high population densities inthese centers, the destruction of any part of them would be devastating and heavy for thespatial organization of the city and could lead to the disruption of urban systems and thefailure of human life. therefore, the need for planning and preventive action in cities duringpeacetime is felt from various aspects of spatial planning, and these action are proposed aspassive defense in the country. the aim of this study is to identify the principles of passivedefense in the spatial planning of the dilapidated worn texture of zanjan city in the face of amilitary attack.methodology: to collect data, methods of reviewing sources and documents (documentarystudies) and field surveys (consultations and interviews) were used. this research is classifiedas applied research based on its purpose and descriptive research based on its method. usingthe documentary studies method and referring to online sources and databases, thecomponents of the institutional structure have been identified. it has been analyzed using thedelphi technique and content analysis methods. then, using the methods of internal andexternal strategic factor analysis and force field analysis technique, the positive andnegative aspects of its performance have been identified and introduced.findings: the findings indicate the decision-making areas, strengths, weaknesses,opportunities, and threats identified in the form of three areas: internal spaces, communicationchannels, and institutional structure, which are presented in the form of a table.conclusion: the results show that the existence of weaknesses, strengths, threats, andopportunities in internal factors, communication channels, infrastructure, and institutionalstructure of the worn-out fabric, such as population density, accessibility, wear and tear of thefabric, and organizational performance, can play a role in strategic defense planning and crisismanagement as essential factors.