الگوی مدیریتی در ژئوتوریسم مناطق بیابانی و کویری ایران با تاکید بر ملاحظات امنیتی (مطالعه موردی: منطقه مرنجاب)

ژئوتوریسم شاخه‌ای از اکوتوریسم است که بر ارزش توریستی سیستم‌های سطحی زمین همگام با ارزش‌های جغرافیای انسانی تاکید دارد. آنچه امروزه بر مسئله کنونی دانش ژئوتوریسم دامن می‌زند، نواقصی است که در عرصه مدیریت و تدوین راهبردهای حفاظتی، بهره‌برداری هوشمندانه و تامین امنیت مشاهده می‌شود و مطالعات فعلی این دانش نوپا، تنها بر اساس معرفی جاذبه‌ها، اولویت‌بندی و ارزیابی آن‌هاست و با دست‌آوردهای این دانش مبتنی بر پایدارسازی محیط، احیا و بهره‌برداری از میراث فرهنگی و رفاه اقتصادی جامعه بومی میزبان، مطابقت ندارد. به همین دلیل در دو دهه پیشین، روش‌های متنوعی برای شناسایی، اولویت‌بندی و ارزیابی ژئومورفوسایت‌ها در قلمروهای مختلف کوهستانی، ساحلی، کارستیک، بیابانی و ... تدوین‌شده و در حال انجام است. این پژوهش بر آن است تا با ارائه و تدوین یک الگوی مدیریتی، ابعاد جامع دانش ژئوتوریسم را از شناسایی تا مدیریت موردمطالعه قرار دهد. از نظر روش‌شناسی تلفیقی از روش بومی‌شده ارزیابی، مطالعات میدانی و کتابخانه‌ای تشکیل می‌دهد. در این راستا تاکید ویژه‌ای بر روی ملاحظات امنیتی و چالش‌های پیش روی آن شده است. چراکه در صورت محیاشدن شرایط زیرساختی و الگوهای رفتاری بومیان برای بهره‌برداری، در صورت فقدان امنیت، نمی‌توان انتظار توسعه اقتصادی و فرهنگی ناشی از مدیریت ژئوتوریسم را داشت. بر این اساس یافته‌های پژوهش، در راستای فرآیند تدوین و اجرای الگوی مدیریتی ژئوتوریسم در مناطق بیابانی و کویری مرنجاب، مبتنی بر راهبردهای اجرایی و مطالعاتی اعم از شناسایی، ارزیابی، مولفه‌های مدیریتی، امنیتی و ... است. نتایج نشان داد، پیش از تنظیم مولفه‌های مدیریت طبیعی و انسانی محوطه مرنجاب، لازم است ابتدا مولفه‌های مدیریت نظم و امنیت در این منطقه اعم از اقدامات ضروری (امنیت بهره‌برداری، امنیت انسانی، تبلیغات و ...) و همچنین اجراکننده این مهم (نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران در شهرستان آران و بیدگل) را محور مطالعه قرار داد.

Management Pattern in the Geotourism of Desert and Kavir areas of Iran With Emphasis on Security Considerations (Case study: Maranjab Region)

Geotourism is a branch of ecotourism that emphasizes the tourist value of terrestrial surface systems in line with the values of human geography. For this reason, over the past two decades, various studies and methods have been developed to identify, prioritize, and evaluate geomorphoses in various mountainous, coastal, karstic, desert, and other areas. This study aims to present and develop a comprehensive management model, to study the comprehensive dimensions of geotourism knowledge from identification, evaluation to sustainable management. In this regard, special emphasis is placed on security considerations due to the importance of guaranteeing the implementation of the geotourism management model. To the extent that if the infrastructure conditions and patterns of behavior of the natives are exploited for exploitation, in the absence of security, economic and cultural development cannot be expected from the management of geotourism. The present paper seeks to explore the study and implementation of security issues in the process of compiling and implementing the management model of geotourism in the desert and desert areas of Maranjab with the help of field and office studies. The results showed that before adjusting the components of natural and human management of Maranjab area, it is necessary to first compile the components and challenges of order and security management in this area, including the required measures (operational security, human security ...) and the implementer of this important (armed forces The Islamic Republic of Iran studied the city of Aran and Bidgol.