تبیین فهم آیه اکمال دین بر اساس نظم فراخطی ‌قرآن

طبق دیدگاه گروهی از مفسران و قرآنپژوهان آیه اکمال دین (مائده:‌ 3) با قبل و بعدش هماهنگی ساختاری و تلازم معنایی ندارد. این ناسازگاری بیشتر ناشی از نوع نگرش به متن قرآنی است که متن را مطابق قواعد رایج در عرف و رابطه خطی و طولی آیات،یعنی توجه به روابط پسین و پیشینی آیه در سیاق و خطی مشخص در نظر می‌گرفتند؛ ‌اما با تغییر آن نگرش وگذر از نظم خطی آن‌سان که آیه با دیگر آیات همخوان و هم‌معنای خود، شبکه‌ای از ارتباطات دور و نزدیک را شکل ‌دهد،می‌توان ‌آیه منظور را با روش تحلیل و تطبیق ساختارهای متوازن در مسیر فرایند فهم درست قرار داد؛ درصورتی‌که از یک سو، به اموری چون فضای نزول سوره مائده و ارتباط با سوره‌های پیش از آن و از سوی دیگر، به نشانه‌‌هایی چون واژگان متقارب، ‌ساختارهای متوازن و الگوهای تکرار در آیات متعدد به‌خصوص آیات دیگر سوره مائده توجه شود. رهیافت حاصل از واکاوی شبکه ارتباطی آیات مرتبط با آیه اکمال دین، اهمیت و ضرورت امر ولایت را درپی دارد، همان امریکه مطابق دیدگاه شیعه، دین با آن کامل شد وکافران را یاس فرا گرفت.کفاری از اهلکتاب به همراه منافقانکه در عهدشکنی و تحریف احکام الهی و دشمنی با پیامبر(ص) ‌و... از هیچ‌چیز دریغنکردند؛ اگرچه از ظواهر آیات سوره، اعلان رسمی ولایت امام علی(ع) در روز غدیر خم‌‌ به دست نمی‌آید؛ اما از دلالت آیات 55 و56 و67 ‌مائده، بهره‌مندی حق ولایت برای«الذین آمنوا» و انطباق مصداق برتر آن به علی‌بن‌ابی‌طالب در صورت پذیرش خصوص سبب نزول آیه ولایت(55) در حق ایشان به‌دست می‌آید.

The Explanation of the Sign of Religion Completion Based on MetaLinear Arrangement of Quran

According to some interpreters and Koranic researchers’ views, sign 3 in Surah Maedeh is not in semantic harmony with the preceding and following signs. Such disharmony is mostly due to the kind of attitude towards the Koranic texts in which the texts has been taken into consideration according to the common rules of tradition as well as the syntagmatic and paradigmatic relations. However, by changing that attitude as well as skipping the syntagmatic order, the sign can be defined within a particular mechanism, emphasizing there: the situation of descending Maedeh and its relevance to the preceding Surah which specially expresses such significant issues as prophets’ invitation, lack of difference among them, people of the Book’s beliefs and reactions especially Jewish ones, a list of lawful and unlawful decrees, people’s covenant especially that of Bani Israel as well as hypocrites secret activities in the Islamic communities. Moreover, some indications such as convergent words, parallel structures as well as repetition patterns in the Surah denote the important issue “guardianship”, the issue according to the Shiite’s narrations, based on which the religion was completed with and as a result of which unbeliever became hopeless, those unbelievers who were of the people of the Book and the hypocrites’ collaborators. They broke their promise and deviated the divine decrees, being of the Prophet Muhammad’s enemies. Signs 55, 56, and 67 of the Surah denote their enmity especially after the formal announcement of Imam Ali’s guardianship on Ghadeer Day. Their hopelessness was due to the fact that Islam would prevent their promisebreaking with the power of guardianship.