حوزه معنایی تدبر در قرآن کریم‏

مفهوم تدبر در شبکه معنایی قرآن با برخی از مفاهیم قرآنی پیوند خورده است که از کنار هم قرار دادن ‏این مفاهیم، حوزه معنایی تدبر در قرآن شکل می‌گیرد. این حوزه معنایی در آیات مکی شامل مفاهیم؛ ‏قول، کتاب و اولوالالباب و در آیات مدنی شامل مفاهیم؛ قلب،آیات و قرآن است. در چهار آیه‌ای که واژه‌ ‏تدبر در آنها بکار رفته، چهار طیف از مخاطبان قابل شناسایی است که عبارتند از: مشرکان، کافران، منافقان ‏و مومنان. از آنجا که تدبر، امری مومنانه است، شامل مشرکان، کافران و منافقان نمی‌شود با این حال، در ‏سه آیه، عدم تدبر آنها گوشزد شده است که به نظر می‌رسد مراد از تدبر برای این گروه، تدبر در کلیّت ‏کتاب و قول الهی با هدف دریافت پیام الهی و ایمان به کتاب و قول است.‏ تدبر در تفاصیل آیات و اتباع عملی آنها نیز نصیب مومنان خواهد شد که قرآن کریم بیشتر بر این مورد ‏تاکید کرده است.‏ این مقاله با رویکردی معناشناختی به بررسی تک تک مفاهیم موجود در حوزه معنایی تدبر در قرآن ‏می‌پردازد و مراتب تدبر و اختلاف تعابیر بکار رفته برای آنها را مشخص خواهد کرد و در نهایت حوزه ‏معنایی تدبر را ترسیم می‌کند.‏