نقد و بررسی ترجمه فارسی مقوله چندگونگی اِعراب «ان» در آیه 46 سوره ابراهیم (ع)

مقوله چندگونگی اعراب در قرآن، یکی از مهم‌ترین مقوله‌های تاثیرگذار بر معنا، تفسیر و ترجمه کلام الهی است. یکی از مواردی که باوجود اهمیتش، پژوهشگران عرصه ترجمه، کمتر به آن توجه کرده‌اند، چندگونگی کلمه «ان» در آیه 46 سوره مبارکه ابراهیم (ع) است. این واژه به همراه چند واژه دیگر در همین آیه را می‌توان به قرائات و اعراب‌های مختلفی خواند که طبیعی است در هر قرائت و اعرابی معنا و ترجمه تفاوت خواهد کرد. پژوهش حاضر در صدد است با مطالعه انواع اعراب «ان» در این آیه اولاً به نظر راجح از حیث سیاق و همسازی معنایی در شبکه معنایی قرآن دست یازد و ثانیاً مشخص کند مترجمان زبان فارسی در طول سالیان، کدام وجه اعرابی را به چه دلیل انتخاب کرده‌اند.یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهند به‌طور کلی مترجمان در برخورد با این آیه به دو دسته تقسیم می‌شوند: دسته اول، «ان» را در معنای وصلیه دانسته و «کان» را به‌صورت ماضی ترجمه کرده‌اند یا «ان» را وصلیه شرطیه دانسته و معنای کان را به‌صورت التزامی انتقال داده‌اند. از همین دسته کسانی هستند که «ان» را مخففه از ثقیله و در معنای تاکیدی ترجمه کرده‌اند؛ اما دسته دوم «ان» را نافیه ترجمه کرده‌اند و معتقدند نه‌تنها خداوند در مقام بزرگ‌نمایی مکر کافران نبوده بلکه آنها را استهزاء نیز کرده است؛ این معنای دوم با سیاق قرآنی سازگارتر است.

a critical analysis of the persian translation of the diverse usage of the arabic particle ان in verse 46 of surah ibrahim

understanding the meaning of self-oppression requires a psychological explanation of the dual identity in human beings, one of them oppresses and it is satisfied with it, and the other is oppressed which is dissatisfied with it. the association of this duality in the existence of a human being has faced problems for non-muslim quran scholars. to solve the problem, izutsu has referred to the meaning of self-oppression as oppression of god and george hourani has interpreted the meaning of cruelty to self as mistakes and self-harm and has understood the verses of the qur’an in this meaning. both views are contrary to the appearance of the qur’anic verses and the views of islamic thinkers. in the holy qur’an, cruelty to self is known independently of cruelty to god. the qur’anic verses have also informed about two types of soul in human existence, which expresses the dual identity of man. inspired by the qur’anic verses, islamic thinkers have pointed out the meaning of this dual identity and the inner conflict of man and have provided a rational explanation of the dual identity in human existence. by proving the dual identity in human existence, man’s cruelty to himself becomes understandable without the need for reference or interpretation, and the challenge of orientalists is answered.