بررسی عناصر انسجام متن در سوره قلم براساس نظریۀ هالیدی و حسن

انسجام و یکپارچگی علت اصلی معناداربودن و هدفمندبودن متن است و سبب جذّابیت و زیبایی آن می‌شود. پژوهش حاضر،‌ سوره قلم را براساس نظریه انسجام «مایکل هالیدی و رقیه حسن» با روش توصیفی‌تحلیلی ارزیابی کرده و میزان مولفه‌های انسجام را ارائه داده است. نتیجه پژوهش نشان می‌دهد در این سوره، 375 مورد عوامل انسجام از قبیل واژگانی و دستوری و پیوندی وجود دارد. از میان این عوامل، «انسجام واژگانی»، 179 مورد است که 142 مورد به تکرار و 37 مورد به باهم آیی مربوط می‌شود و 140 مورد «انسجام دستوری» در این سوره وجود دارد که از این میان 136 مورد به ارجاع و 4 مورد به حذف اختصاص دارد. انسجام پیوندی در این سوره، 56 مورد است که 15 مورد به ارتباط اضافه‌ای و 13 مورد به ارتباط سببی و 14 مورد به ارتباط زمانی و 14 مورد به ارتباط خلاف انتظار مربوط می‌شود. از میان این دسته از موارد انسجام، تکرار و ارجاع به‌ترتیب بالاترین درصد انسجام را به خود اختصاص داده است. موارد دیگر انسجام، به‌ترتیب میزان به‌کاررفته در این سوره، مراعات‌النظیر، ارتباط اضافه‌ای، ارتباط زمانی و تباین، ارتباط سببی، باهم‌آیی دستوری، تضاد و حذف هستند.

examining the elements of text coherence in surah qalam according to halliday and hassan’s theory

coherence and integration make a text attractive and beautiful. the present research has evaluated surah qalam based on the coherence theory of michael halliday and ruqieh hasan’s complementary theory with a descriptive-analytical method and has presented the number of coherence components. the results of the research show that there are 375 cohesion factors in surah qalam, such as lexical, grammatical, and conjunction. among the factors of cohesion, lexical cohesion is used in 179 cases, of which 142 cases are related to repetition and 37 cases to conjunction, and there are 140 cases of grammatical cohesion in this surah, of which 136 cases are related to referrals and 4 items are reserved for deletion. there are 56 connectives in this surah, 15 of which are related to additional connection, 13 to causal connection, 14 to temporal connection, and 14 to unexpected connection. among this category of coherence, repetition and reference respectively have the highest percentage of coherence. other cases of cohesion, in the order of the amount used in this surah, are the observance of an example, additional connection, temporal connection and comparison, causal connection, grammatical conjunction, contrast, and omission.