بررسی رابطه الگوی ارزشی دین و ساختار شناختی احساس

دین، نقش موثری در شکل‌دهی به ساختار احساس دارد و در پی آن است که ساختار آن را ساماندهی کند. نقطه تلاقی دین و ساختار شناختیِ احساس جایی است که سخن از باید و نبایدهای ارزشی به میان می‌آید. وجود احساس عمدتاً به‌صورت غیرارادی تصور می‌شود و با این توصیف، قابل ارزشیابی نیست؛ ولی در نظام ارزشیِ دین، عاملیت اراده انسان برجستگی‌ می‌یابد و کیفیت تجربه احساس به نوعی بر مدار اراده و امکانِ انتخاب می‌چرخد و این‌گونه قابل ارزشگذاری می‌شود. پژوهش حاضر در پی آنست که رابطه‌ میان الگوی ارزشی دین (قرآن کریم) و ساختار شناختی احساس را مطالعه کند. روش پژوهش، توصیفی‌تحلیلی و روش تحلیل در چارچوب نظریه شناختی است. بررسی داده‌ها در موارد متعددی، نوعی ارائه یکجانبه داده‌های دینی در ساختار مفهومی احساس صرف‌‌نظر از زمان، مکان، فرهنگ و فردیت را نشان می‌دهد. الگوی ارزشی دین با الگوی شناختی احساس که در رایج‌ترین شکل آن شامل علت، وجود، کنترل، از دست دادن کنترل و واکنش می‌شود، متفاوت است. ساختار دین به ثابت‌ماندن الگوهایش به‌صورت فرازمانی - مکانی تمایل دارد. احساس در مدل دینی با این‌جهانی متفاوت است. مطابق با الگوی دین، مفاهیم احساسی موضوعِ پژوهش، در صورتی‌ که در چارچوب علل تعیین‌شده قرار بگیرند، ارزشی قلمداد می‌شوند. همچنین، رفتار و کیفیت تجربه احساس افرادِ دیندار به‌‌نوعی قابل پیش‌بینی تصور می‌شود.

a survey of the relationship between the religion value model and the cognitive structure of emotion

religion plays an influential role in forming the structure of emotions and it intends to organize its entire structure. the intersection of religion and the cognitive structure of emotions is where discussions about moral values come into play. the existence of emotions is primarily perceived as involuntary and, with this description, it cannot be evaluated. however, the will of human is highlighted in the religion`s value system and the quality of emotional experience is somehow dependent on the will and possibility of choice, and thus it can be valued. this study aims to examine the relationship between the religious value pattern (the quran) and the cognitive structure of emotions. the research method is descriptive-analytical and the analysis method is in the framework of cognitive theory. the analysis of data in various cases demonstrates a unilateral presentation of religious data in the conceptual structure of emotions regardless of time, place, culture, and individuality; the religious value pattern differs from the cognitive pattern of emotions, which typically includes cause, existence, control, loss of control, and reaction. the structure of religion tends to maintain its patterns in a transtemporal-spatial form. emotions in the religious model are different from those in this world. according to the religious pattern, emotional concepts studied within established causes are attributed value; furthermore, the behavior and quality of emotional experience by religious individuals are somewhat predictable.