بازتاب ادب‌ورزی در ساخت زبانی قرآن کریم در پرتو نظریه ادب «براون و لوینسون»

ادب‌ورزی به‌عنوان یک پدیده مهم، به عملکرد مثبت ارتباط زبانی منجر شده و از بنیادی‌ترین عناصر ارتباطی در قرآن کریم بوده و در ساخت و بافت زبانی این کتاب آسمانی نمودی واضح داشته است. مقاله حاضر به روش توصیفیتحلیلی با بهره‌گیری از نظریۀ ادب «براون و لوینسون» که متکی بر تبیین انتخاب استراتژی خاص در ارتباطات زبانی است، به بازنمود ادب زبانی در قرآن کریم پرداخته است تا به‌عنوان الگویی تمامعیار برای پیاده‌سازی سبک بیانی ممتاز در تعاملات گفتمانی بین اثنینی براساس سبک زندگی اسلامی شایان توجه قرار گیرد. یافته‌های پژوهش نشان دادند براساس نظریۀ ادب «براون و لوینسون» ساخت‌های زبانی عرض و تحضیض، استفهام، کنایه، تقلیب و حسن اسناد ازجملۀ مهم‌ترین ساخت‌هایی هستند که قرآن کریم به‌عنوان الگوی بیانی مطرح کرده و برای اثرگذاری و اقناع هرچه بیشتر و نفوذ در عقل و وجدان مخاطب، در گفتمان خود از آنها بهره گرفته است و می‌توان اذعان کرد قرآن کریم ضمن توصیه به حفظ وجهه مخاطب که یکی از مهم‌ترین اصول و راهبردهای نظریۀ ادب «براون و لوینسون» محسوب می‌شود، در ساخت زبانی خود نیز نسبت به این اصل مهم پایبند بوده و ادب‌ورزی در بافت زبانی گزاره‌های گفتاری نمودی واضح داشته است.

reflecting politeness in the linguistic construction of the holy quran in the light of brown and levinson’s politeness theory

being polite as an important phenomenon has led to the positive performance of language communication and is one of the most fundamental elements of communication in the holy qur’an and has a clear expression in the structure and language texture of this divine book. the present article is descriptive-analytical, and using brown and levinson’s theory of politeness, which is based on the explanation of choosing a specific strategy in language communication, deals with the representation of linguistic politeness in the holy qur’an to be addressed as a full-fledged model for implementing the privileged expression style in inter-ethnic discourse interactions based on the islamic lifestyle. the findings of the research indicate that based on brown and levinson’s theory of politeness, the linguistic constructions of widening and narrowing, questioning, irony, falsification, and good attribution can be considered among the most important constructions that the holy qur’an has put forward as an expressive model and has used them in its speech to influence the intellect and conscience of the audience, and it can be acknowledged that the holy quran while recommending to preserve the image of the audience, which is considered one of the most important principles and strategies of the brown and levinson’s theory of politeness, it adheres to this important principle in its language construction and politeness has a clear expression in the linguistic context of spoken statements of the holy qur’an.