تاملی بر تحلیل ساختارگرایانه سوره انشقاق براساس نظریه دوسوسور

نظریۀ ساختار‌گرای متون ادبی، نگاهی جامع به یک پدیده و اثر است که از رابطه لفظ و معنا در تمامی ابعاد آن پرده برداری می‌کند. برای بررسی ساختاری اثر ادبی، تنها نمی‌توان به معنا توجه کرد؛ بلکه به چگونگی ادای معنا نیز توجه می‌شود تا درنهایت، ارزیابی کلی نسبت به موضوع آن متن ادبی به وجود آید. بی‌تردید به‌کارگیری چنین نظریه‌هایی درخصوص قرآن کریم، آیات نورانی آن را هرچه پرفروغ‌تر می‌نمایاند. جستار پیش رو بر آنست تا با روش توصیفی‌تحلیلی، نظریه ساختارگرایی را دربارۀ سوره انشقاق در سطوح مختلف آوایی و واژگانی و نحوی و بلاغی بررسی کند و انسجام شکلی و معنایی این سوره را به قدر توان ظاهر سازد. نتایج تحقیق حاکی از آنست که مولفه‌های ساختار زبانی سوره مبارکه انشقاق در جهت انسجام کامل، نسبت به موضوع سوره، مبنی بر بیان حوادث آغازین روز قیامت و حال مردمان است؛ برای مثال، ساختار زبانی آیات ابتدایی، با مقاطعی کوتاه و ضرباهنگی کوبنده، کاملاً با محتوای عظیم و هول‌انگیز قیامت، منسجم است و عناصر زبانی آیات انتهایی آن، با مقاطعی بلندتر و ضرباهنگی ملایم‌تر، چنان تنظیم شده که کاملاً منطبق با محتوای آن است.

structuralist analysis of surah al-inshiqaq based on de saussure theory

the structuralist theory of literary texts is a comprehensive look at a phenomenon and a work that reveals the relationship between word and meaning in all its dimensions. to examine the structure of a literary work, not only the meaning can be paid attention to, but also how the meaning is rendered is also considered, so that in the end, a general evaluation of the subject of the literary text can be made. undoubtedly, the application of such theories to the holy qur’an makes its luminous verses even more prosperous. the present paper intends to study the structuralist theory about surah al-inshiqaq at different phonetic, lexical, syntactic, and rhetorical levels with a descriptive-analytical method and to show the formal and semantic coherence of this surah as much as possible. the results of the research indicate that the components of the linguistic structure of surah al-inshiqaq are in the direction of complete coherence, about the topic of the surah, which describes the initial events of the day of judgment and the state of the people in it. for example, the linguistic structure of the first verses, with short sections and striking rhythms, is completely consistent with the great and terrifying content of the day of judgment. the linguistic elements of its final verses, with longer sections and softer rhythms, are arranged in such a way that they perfectly correspond to its constructive and life-giving content.