مطالعۀ تطبیقی نظریۀ میشل کویپرس و نیل رابینسون دربارۀ مسئله نظم قرآن

مسئله نظم و پیوستگی آیات قرآن ازجمله نخستین مسائلی است که موضوع مواجهه و تلاش علمی دانشمندان متقدم علوم قرآنی بوده است. از حدود قرن سوم هجری تا عصر حاضر، دانشمندان مسلمان در راستای پاسخگویی به شبهات مطرح‌شده در این زمینه، ورود کرده و به تبیین و تنقیح نظریات مختلف روی آورده‌اند. در قرن معاصر برخی خاورشناسان مانند نیل رابینسون و میشل کویپرس با رویکردهای زبان‌شناختی به مسئله نظم قرآن پرداخته‌اند. این دو قرآن‌پژوه غربی در تبیین نظم و پیوستگی قرآن به‌ویژه در سوره‌های بلند مدنی الگوهایی پدید آورده‌اند که تحلیل و تبیین تطبیقی آنها مدنظر این پژوهش قرار گرفته است. درنهایت، مولفه‌هایی چون پرداختن به سوره‌های بلند مدنی، دسته‌بندی موضوعی آیات، نام‌گذاری لاتین، استفاده از شاخص‌های مشابه برای کشف ارتباط بین بخش‌ها، تمرکز بر ساختار محوری و استناد به بینامتنیت به‌عنوان وجوه اشتراک الگوهای این دو معرفی شدند. کویبرس با محوریت‌دادن به مباحثی چون استفاده از هم‌آوایی به‌عنوان شاخصی برای وجود ارتباط بین بخش‌های مختلف متن، محدودیت تعداد بخش‌ها در سطوح پایینی و توجه به سطوح خرد و کلان و نیز نظام‌مندی و ساختارمندی بیشتر نسبت به رابینسون در تبیین الگوی پیشنهادی خود تمایزاتی را رقم‌ زده است.

a comparative study of michel cuypers and neal robinson’s theory about the question of quranic order

the problem of the order and continuity of quranic verses is one of the first problems discussed and researched by advanced scientific research of quranic scientists. from about the third century of hijra to the present era, muslim scientists to answer doubts raised in this field, have entered and turned to the explanation and refinement of various theories. in the contemporary century, some orientalists such as neal robinson and michel cuypers have dealt with the problem of the order of the qur’an with linguistic approaches. they have created patterns in explaining the order and continuity of the quran, especially in the long madani surahs. comparative analysis and explanation of these surahs are considered in this research. finally, it is possible to introduce components such as dealing with long madani surahs, thematic classification of verses, latin nomenclature, the use of similar indicators to discover the relationship between parts, focusing on the central structure and referring to intertextuality as common features of the two models. compared to robinson, cuypers has made distinctions in his proposed model by focusing on issues such as the use of assonance as an indicator for the existence of a relationship between different parts of the text, the limitation of the number of parts in the lower levels, and paying attention to the micro and macro levels, as well as being more systematic and structured.