بررسی ترجمۀ آیت‌الله مکارم شیرازی از قرآن با تکیه برالگوی تحریف متن آنتوان برمن (مطالعۀ موردی: آیات سوره جمعه)

متن قرآن از متون حساس دینی است که درک صحیح مفاهیم آن در زندگی مسلمانان، اهمیت بسزایی دارد؛ ازاین‌رو، باید ترجمه‌ای متناسب و درخور با متن مبدا و وفادار به آن ارائه شود تا نزدیک‌تر به مقصود وحی باشد و راهگشای مشکلات آنان شود. نظریات متعددی در زمینۀ ترجمه ارائه شده که پژوهش حاضر براساس روش توصیفی‌تحلیلی و با تکیه بر نظریۀ آنتوان برمن فرانسوی به نگارش درآمده است. او در نظریۀ‌ خود با نهایت سخت‌گیری، مخالفت خود را در همۀ جهات با ترجمه‌ای که وفادار به متن مبدا نباشد، اعلام می‌دارد. در این نوشتار، ترجمۀ آیت‌الله مکارم شیرازی براساس هفت مولفه (عقلایی‌سازی، شفاف‌سازی، اطناب کلام، تفاخرگرایی، غنازدایی کیفی، غنازدایی کمّی و تخریب ضرب آهنگ متن) از مولفه‌های سیستم تحریف متن آنتوان برمن بررسی شده است. مترجم در زمینۀ عقلایی‌سازی، بیشترین و در زمینۀ تفاخرگرایی و تخریب ضرب آهنگ متن، کمترین میزان تحریف را دارد. ترجمۀ ایشان در برخی موارد، دچار اطناب کلام، شفاف‌سازی و غنازدایی کیفی و کمّی شده است. به‌طور کلّی ترجمۀ مکارم شیرازی براساس هفت مولفۀ برمن، ترجمه‌ای وفادار به متن مبدا است.

A study of Ayatollah Makarem Shirazi’s translation of the Qur’an based on the text distortion system of Antoine Berman; Case study: Jumu’ah’s verses

The text of the Qur’an is one of the sensitive religious texts that, according to God Himself, has never been and will never be distorted. Therefore, considering the importance of the Qur’an in the life of Muslims, an appropriate and faithful translation to the source text should be provided to be closer to the purpose of revelation and to solve the problems of Muslims. In the field of translation, several theories have been proposed and the present study is based on descriptiveanalytical method and based on the theory of French Antoine Berman. In his theory, he with utmost rigor opposes in all respects a translation that is not faithful to the source text. In this article, Ayatollah Makarem Shirazi’s translation is examined based on seven tendencies of Antoine Berman’s text distortion system (rationalization, clarification, expansion, ennoblement, qualitative impoverishment, quantitative impoverishment and the destruction of rhythms). The translator has the most distortion in rationalization and the least distortion in ennoblement and destruction of rhythms of the text. In some cases, his translation has suffered from qualitative and quantitative impoverishment, clarification and expansion. In general, Makarem Shirazi’s translation, based on the seven tendencies of Berman, is a faithful translation to the source text.